به مناسبت 17مرداد؛ روز خبرنگار/ خبرنگار واقعی کیست؟
سید مهدی سیدی
ایران اسلامی در مسیر تمدن‌سازی گام نهاده است. افق پیش رو «تمدن نوین ایرانی اسلامی» است و صد البته که پیمودن این جاده پر فراز و نشیب، بایسته‌ها و الزاماتی دارد؛ که از مهم‌ترین آن سرمایه‌گذاری بر فهم و درک عمومی مردمان است.
بار تمدن به دوش انسان‌هاست و انسان‌ها آنگاه می‌توانند برای یک خواست مشترک و آرمان جمعی تلاش کنند که همگی آن را بفهمند، باور کنند و نسبت به آن حس داشته باشند.
پس اطلاع دادن به انسان‌ها آن هم از جنس «علم و حکمت» می‌تواند در جامعه جهت‌های عمومی ایجاد کند. آدم ها بر اساس «دانایی» به «توانایی» می‌رسند و یکی از ارکان دانایی، دانستن رویدادها و کنش‌های پیرامونی است. اینچنین است که بشر همواره به دنبال اطلاع از اطراف خود بوده است و جالب آنکه توسعه و پیشرفت بسیاری از علوم در طول قرون، نتیجه فرعی همین تلاش برای شناسایی محیط است؛ از نگاه به آسمان پر ستاره تا کاویدن زمین پر از شگفتی تا جستجو در تعاملات انسان‌ها همگی علومی را برای بشر به ارمغان آورده که ریشه آن در همان انگیزه اطلاع از حقیقت نهفته است.
در دنیای مدرن - البته با کمی اغماض - شاید بتوان این مفهوم را در حوزه خبررسانی خلاصه کرد؛ با این تفاوت که در جهان جدید خبر رساندن به انسان ها به یک علم ویژه همراه با ابزارهای ویژه تبدیل شده و حتی خود را در شکل و شمایل یک «صنعت و تجارت» نشان داده است. خبرها می تواند جهت‌های عمومی اجتماع را به سمت و سوی معین صف‌کشی کند و در نقطه مقابل، پراکندگی در خبر و یا تشتت در فهم مسائل می‌تواند جامعه را به چالش‌های گوناگون مبتلا سازد به نحوی که هیچ «طرح کلی» قابل تعقیب نباشد و برای هیچ مضمون بهینه، هیچ اراده مشترکی شکل نگیرد.
مولوی این شاعر پارسی گوی چه حکیمانه این مفهوم را به نظم کشیده است:
جان نباشد جز خبر در آزمون * هر که را افزون خبر جانش فزون
جان ما از جان حیوان بیشتر * از چه زان رو که فزون دارد خبر
البته این جنس نگاه بسیار عمیق‌تر و متعالی‌تر از آن است که امروز در جهان خبر و در دهکده ارتباطات مد نظر است. در این اندیشه، خبر جان‌فزاست، روح‌آفرین و حرکت‌ساز است و انسان بدون دانستن از خود، از خدا و از دیگران هرگز امکان افزون شدن نمی‌یابد. اما بهرحال با هر تعریف و معنا، دانستن خبر برای انسان رو به رشد می تواند ثمربخش باشد.
در این میان، خبرنگاران، مسئولیتی بزرگ و بی‌بدیل به دوش می‌کشند. آناند که بر مخابره خبرهای عالم بر جان جامعه می‌افزایند و آنان را به سمت و سوی خاص پیش می‌برند. شاید این تعبیر گزافه نباشد که در کنار نظام تعلیم و تربیت، این رسانه است که با انبوهی از خبرنگاران خود عهده‌دار پروش «نسل متمدن» است. چنانچه متصدیان حوزه خبر و تحلیل، به درستی بر نقش و ماهیت وجودی خود آگاه شوند خواهند توانست با مسیرسازی صحیح، نسلی را بیافرینند که با آگاهی از اهداف و غایت‌های متعالی، با سرعت و تلاش بیشتر خود را به سرمنزل مقصود نزدیک کند. طبیعتا حضور رسانه‌های قوی و هوشمند می‌تواند این مهم را ممکن سازد. اینجاست که همواره در ساخت تمدن‌ها چه در حالت سنتی آن و چه در حالت مدرن، نقش رسانه‌ها جدی و حیاتی بوده و در مرکزیت آن نام و نشان خبرنگار می‌درخشیده است.
