یادداشت| قوانین بین المللی؛ حق بهره‌مندی ایران از منافع برجام
کاظم جلالی - سفیر ایران در روسیه
سفیر ایران در روسیه در یاداشتی نوشت: اکنون روند اجرایی برجام به عنوان یک توافق مهم بین‌المللی مورد حمایت سازمان ملل (قطعنامه ۲۲۳۱) تنها یک حلقه مفقوده دارد و آن ضرورت بهره‌مندی ایران از تمامی مزایای برجام است
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه سیاست و اقتصاد خبرگزاری تقریب، کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه در یاداشتی نوشت:
جهان طی چند سال اخیر، شاهد اتفاقات مثبت و منفی زیادی بوده است و بدون شک شکل‌گیری و امضای برجام در سال ۲۰۱۵ یکی از اقدامات مثبت و به یادماندنی است.
جمهوری اسلامی ایران علی‌رغم این که بارها اعلام کرده بود بر اساس اعتقادات دینی خود به دنبال سلاح هسته‌ای نیست، این بار برای نشان دادن حسن نیت خود و با احترام به جامعه جهانی (به عنوان یک عضو فعال آن) پذیرفت طی توافقی واقعیت فعالیت‌های هسته‌ای خود را به نمایش بگذارد، توافقی که با تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ از حمایت بین‌المللی برخوردار گشت. بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تأسیسات هسته‌ای ایران که از نظر کمیت و کیفیت تا کنون بی‌سابقه بوده، ماهیت صلح‌آمیز بودن فعالیت هسته‌ای ایران را به جهانیان نشان داده است.
بر اساس توافق سال ۲۰۱۵ کشورهای عضو برجام در کنار بهره‌مندی از مزایای آن، تعهداتی را پذیرفتند. بر همین اساس، کشورهای عضو تلاش کردند اقدامات خود را به گونه‌ای تنظیم نمایند تا علاوه بر بهره‌مندی از منافع، به تعهدات حود نیز عمل کنند، اما با خروج آمریکا از برجام در ۸ ماه می ۲۰۱۸ و اقدام یکجانبه آن جهت احیای تحریم‌های قبلی که بر اساس توافق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ لغو شده بودند، روند اجرایی این توافق مهم و تثبیت‌کننده اوضاع عدم اشاعه هسته‌ای مختل گردید. بدبن ترتیب، آمریکا با نقض فاحش قوانین بین‌المللی سایر کشورهای جهان را تحت فشار قرار داد تا در این اقدام غیرقانونی همراهیش کنند. نتیجه این فشارها این بود که سایر اعضای برجام به ویژه اعضای اروپائی نتوانستند به تعهدات خود عمل نمایند و ایران نتوانست ار منافع برجام به وپژه منافع اقتصادی آن بهره‌مند شود.
اما اقدامات یکجانبه و غیرقانونی آمریکا همچنان ادامه یافت و در سال ۲۰۲۰ وارد مرحله حادی شد که نگرانی جامعه بین‌المللی را در مورد مرگ یک توافق مهم دیگر یعنی برجام افزایش داد. بر اساس مفاد برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ از تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ محدودیت‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران به طور خودکار پایان می‌یابد و آمریکا پس از تلاش‌های زیاد برای نابودی برجام و عدم موفقیت در این راه، به این نتیجه رسید با انجام اقداماتی برای احیای تحریم‌های تسلیحاتی برجام را یک قدم دیگر به مرگ نزدیک کند.
در همین راستا، با نزدیک شدن به موعد خاتمه محدودیت‌های تسلیحاتی ایران، ابتدا با ارائه قطعنامه‌ای سعی نمود محدودیت‌های تسلیحاتی را ایران را تمدید نماید. به دنبال مخالفت اعضای شورای امنیت با قطعنامه مذکور، واشنگتن با تفسیری نادرست و متناقض از قطعنامه ۲۲۳۱ درخواست فعال‌سازی مکانیزم اسنپ‌بک را ارائه نمود، اما همانطور که بارها توسط اعضای باقیمانده در برجام و اکثریت قاطع اعضای شورای امنیت اعلام شد، آمریکا از برجام خارج شده است و دیگر نمی‌تواند از این مکانیزیم استفاده نماید.
شورای امنیت سازمان ملل متحد از همه دولت‌های عضو، سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌الملل می‌خواهد اقدامات لازم را برای حمایت از اجرای برجام به عمل آورند، از جمله با انجام اقدامات همسو با برنامه اجرایی برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ و از طریق خودداری از اقداماتی که اجرای تعهدات وفق برجام را با مشکل مواجه نماید. بر اساس قوانین بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک عضو برجام حق بهره‌مندی از منافع آن را دارد.
بنابراین، طبق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ تمامی تحریم‌های قبلی سازمان ملل لغو شده و محدودیت‌های تسلیحاتی نیز از ۱۸ اکتبر سال جاری پایان می‌یابد. اکنون روند اجرایی برجام به عنوان یک توافق مهم بین‌المللی مورد حمایت سازمان ملل (قطعنامه ۲۲۳۱) تنها یک حلقه مفقوده دارد و آن ضرورت بهره‌مندی ایران از تمامی مزایای برجام است و انتظار از جامعه جهانی این است که بر اساس تعهدات خود طبق ماده ۲۵ منشور ملل متحد و قطعنامه ۲۲۳۱ گام بر دارند و به طور همه جانبه (سیاسی و عملی) از برجام حمایت نمایند. توجه به این نکته ضروری است که توافق بدون منافع و بدون اجراء توافقی مرده است.
