«نخل و همسایه‌ها - النخلة و الجيران» عنوانِ این رویداد بزرگ فرهنگی است که برگرفته از نام رمانِ غائب طعمه فرمان نویسنده عراقی است و به منظور تجلیل از او نامگذاری شده است؛ این نمایشگاه باحضور جمعی از مسئولان، ادبا، نویسندگان، فرهنگیان، ناشران و علاقه‌مندان به این حوزه درنمایشگاه بین‌المللی بغداد افتتاح شد و تا امروز ادامه داشته است.
عراقی‌ها، همسایگان غربی كشورمان، به‌رغم بحران‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی، سومين نمایشگاه بین‌المللی کتاب را در دوران کرونا، هفته گذشته طی مراسم باشکوهی افتتاح کردند.
«نخل و همسایه‌ها - النخلة و الجيران» عنوانِ این رویداد بزرگ فرهنگی است که برگرفته از نام رمانِ غائب طعمه فرمان نویسنده عراقی است و به منظور تجلیل از او نامگذاری شده است؛ اثری که یکی از صد رمان برتر عربی به شمار می‌رود و به آثار زیانبار جنگ جهانی دوم بر مردم عراق می‌پردازد. این نمایشگاه باحضور جمعی از مسئولان، ادبا، نویسندگان، فرهنگیان، ناشران و علاقه‌مندان به این حوزه درنمایشگاه بین‌المللی بغداد افتتاح شد و تا امروز ادامه داشته است.
این نمایشگاه که با حضور ۳۰۰ ناشر از ۲۱ کشور ازجمله سوریه، مصر، اردن، لبنان، ایران و ... برگزار شده، حدود یک میلیون عنوان کتاب در زمینه‌های مختلف علمی، هنری، شعر، داستان و... در اختیار علاقه‌مندان قرار داده و به همراه صدها نویسنده، پژوهشگر، شاعر و هنرمند و با انبوهی از فعالیت‌های جانبی و میزبان ده‌ها فعالیت هنری، فرهنگی و رسانه‌ای ازجمله شب‌های شعر، میزهای گفت‌وگو و سمینارهایی با موضوعات مختلف برگزار می‌شود.
به نظر می‌رسد بغداد درصدد احیای مقوله دیرینه و جاافتاده منطقه عربی است که: «مصری‌ها می‌نویسند، لبنانی‌ها چاپ و منتشر می‌کنند و عراقی‌ها می‌خوانند».
خواندن عراقى‌ها را در «جمعه بازار كتابِ» هفتگى که در خيابان متنبى بغداد در طول سال برپاست، می‌شود مشاهده کرد.
صدها بساط فروش كتاب‌هاى گوناگون جديد و قديم كه كف و پياده‌روهاى سراسر خيابان شهير المتنبى بغداد را از صبح جمعه تا غروب آن مى‌پوشاند و از ابتداى اين خيابان چند كيلومترى آغاز و تا پاى مجسمه متنبی، شاعر بزرگ و نامدار تاريخ عراق واقع بر کرانه رود دجله ادامه مى‌يابد و ناخودآگاه مشتريان و گردشگران را به «هايد پارک» عراقِ بعد از سقوط ديكتاتور هدايت مى‌كند؛ جايى كه همه جريان‌هاى سياسى و مذهبى به عرضه انديشه‌ها و گرايش‌ها و مواضع منطقى و بی‌منطق خود مى‌پردازند.
صحنه‌هاى تماشايى و شگفت‌انگيزى است و حقيقتاً نشان‌دهنده این سنت تاریخی است كه دیكتاتورها هرگز دوام نمی‌آورند.
در سفرى كه سه سال پیش در معیت جناب دكتر عباس صالحى، وزير سابق فرهنگ و ارشاد اسلامى به عراق داشتم و با برنامه‌ريزى دوست ارجمندم جناب اباذرى از اين خيابان بازديد كردم، چنین صحنه اعجاب‌آوری را یک رويداد هیستریک فرهنگى در حوزه كتاب خواندم!
آن موقع بود که باورم آمد، عراقى‌ها در اوج محاصره اقتصادى ظالمانه كشورشان توسط آمريكا در دهه نود میلادی قرن گذشته و در چارچوب سياست تحميلى «نفت برابر غذا»، بعد از به حراج و فروش گذاشتن اهم وسايل زندگی خود و حتى پنجره‌هاى آلومینیومی خانه‌هايشان، كتاب، آخرين و عزیزترین کالایی بود كه از روی ناچاری دست به فروش آن مى‌زدند.
مبارزه با كتاب و كتابخوانى توسط صدام و رژيم جاهل و ستمگرش، داستان غم‌انگیز ديگرى است كه پرده‌هايى از آن را در یک گپ خودمانى با دو سه كتابفروش بازمانده بازارچه الحويش نجف در كنار بارگاه علی علیه السلام و در مركزيت حوزه علميه نجف در حاشیه یک سفر اربعینی و از روی حس کنجکاوی شنيدم.
بازارچه قديمى ویژه نشر و كتاب كه توسط رژيم بعث به بازارچه بقالى و خوار وبار فروشى و كله‌پزى تبديل شده بود!!!
نکته بسیار مهم مورد نظر اینجانب در این نوشتار، تأکید بر ضرورت حضورمان به عنوان «همسایه» شرقی «نخلِ» عراق است.
حضور پُر رنگ و قوی نویسندگان و ادیبان و شاعران و ناشران ایران‌زمین در نخلستان‌های فرهنگ و ادب عراق و در این رویداد مهم، باید بیش از پیش مورد نظر نهادهای رسمی و بویژه بخش های خصوصی حوزه نشر و نهادهای علمی، پژوهشی و معرفتی جمهوری اسلامی باشد.و به هیچوجه نباید به حضور نمادین رسمی اکتفا کرد.
زیبنده کشورمان است که امروزه در جشنواره‌های هنری و ادبی، همچون جشنواره زنده‌یاد محمدمهدی جواهری، شاعر بزرگ و نامدار تاریخ معاصر عراق که توسط رژیم صدام سلب تابعیت شد و روزی جمهورى اسلامى میزبانش بوده است، باشیم و در بزرگداشت آن شخصیت شهیر، مشارکت فعالانه‌تری رقم بزنیم.
قطعا خالی کردن عرصه فرهنگ در کشوری که روابط راهبردی همه جانبه‌ای با آن داریم و رها کردن میدان گفت‌وگو به نفع بدخواهان و رقیبان و دشمنان روابط دو ملت ایران و عراق، اقدام خردمندانه‌ای نیست.
