تاریخ انتشار۵ اسفند ۱۴۰۰ ساعت ۱۲:۱۴
کد مطلب : 539799

استاد محمد واعظ زاده خراساني؛دانشنامه اي گويا

امین تهرانی
امروز سالروز ولادت مرحوم آیت الله واعظ زاده خراسانی یکی از طلایه داران تقریب است که جامعیت و تبحر او از علوم قرآنی گرفته تا ادبیات عرب وفارسی، رجال، تاریخ اسلام، و فقه زبانزد عام و خاص بود.
استاد محمد واعظ زاده خراساني؛دانشنامه اي گويا
حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب:

مرحوم استادواعظ زاده خراسانی به تنهایی یک دائره‌المعارف و دانشنامه بود، جامعیت و تبحر او از علوم قرآنی گرفته تا ادبیات عرب وفارسی، رجال، تاریخ اسلام، و فقه زبانزد عام و خاص بود. مرحوم استادواعظ زاده خراسانی هم استاددانشگاه و هم استادحوزه بود. بخشی از جامعیت او محصول همین دو جانبه‌نگری حوزوی و دانشگاهی بود. نکته دیگری که مرحوم واعظ زاده خراسانی را سرآمد در علوم مختلف کرده بود، بحث مراودات علمی و اجتماعی ایشان با علما و اندیشمندان درون مذهبی و سایر مذاهب اسلامی بود. وی در طول سال‌های متمادی قبل و بعد انقلاب در دیدارهای چهره به چهره و گفت‌وگوهای حضوری و همچنین به صورت مکاتبات علمی و نامه‌ای با علما و اندیشمندان تشیّع و اهل‌سنت ارتباط داشت، از علمای الازهر گرفته تا عربستان‌سعودی و کشورهای مختلف اسلامی همچون عراق و لبنان.
 
آیت‌الله واعظ زاده خراسانی به بحث تقریب بین پیروان مذاهب اسلامی و وحدت امّت اسلامی از نوع علمی ورود پیدا کرده بود. مرحوم استادواعظ زاده خراسانی یکی از شاگردان پرکار و مورد اعتماد مرحوم آیت‌الله بروجردی بود و خیلی از مکاتبات مرحوم آیت‌الله بروجردی با الازهر و نامه‌نگاری‌ها با نظر مرحوم واعظ زاده خراسانی انجام می‌شد. مرحوم آیت‌الله بروجردی طرفدار مطالعات مقارنه‌ای و تطبیقی میان شیعه و اهل‌سنت بود و روی مسئله مرجعیّت علمی اهل‌بیت(ع) بسیار پافشاری می‌کرد و آن را یکی از بسترهای تحقق تقریب و تحقق وحدت امّت اسلامی می‌دانست. مرحوم واعظ زاده خراسانی هم روی مرجعیّت اهل‌بیت(ع) تأکید فراوان داشت. 

بخشی از ورود استاد به مسئله تقریب و وحدت به قبل انقلاب برمی‌گردد. شاگردی مرحوم آیت‌الله بروجردی و سفرهای متعدد به کشورهای مختلف اسلامی، نامه‌نگاری‌ها و ادامه مراودات علمی و اجتماعی با علما موجب گردید با پیشنهاداتی که در حوزه تقریب داشت، موافقت شده و مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در سال 1369 تأسیس شود. بهترین فرد برای ریاست عالیه و دبیر کلی این مجمع، استاد واعظ زاده خراسانی بود. به خاطر تلاش‌ها و زحمات فراوانی که در این راه انجام داد، می‌توان او را پدر تقریب در عصر حاضر دانست. در خلال سال‌های ابتدایی که مجمع جهانی تقریب مذاهب تأسیس شد، او به این نتیجه رسید یک محفل علمی و رسمی نیز برای اشاعه تفکر و اندیشه تقریب مذاهب نیاز است، بنابراین دانشگاه مذاهب اسلامی را تأسیس کرد که امروز یکی از افتخارات ایران در بحث تقریب است. سازمان مرکزی آن در تهران واقع شده که شامل رشته‌های تحصیلی متعدد همچون فقه و حقوق امامیه، فقه شافعی، فقه حنفی، تاریخ اسلام، فلسفه و کلام، عرفان و... می‌شود که شعباتی هم در کردستان، کرمانشاه، هرمزگان، سیستان‌وبلوچستان و گلستان دارد. 

بخشي از دغدغه استاد واعظ زاده خراسانی کتاب «المعجم» بود. ده سالی که مسئولیت مجمع جهانی تقریب مذاهب را در تهران داشت، وقتش آنجا خیلی گرفته شد. وقتی از این مسئولیت کناررفت، صبح تا ظهر روی این کتاب وقت می‌گذاشت و حتی در خانه هم دغدغه‌اش، کتاب المعجم و کارهای قرآنی بود.استاد واعظ زاده خراسانی چون دنبال کارهای علمی بود و می‌خواست در فعالیت‌های علمی خود و مخصوصا کتاب ارزشمند المعجم متمرکز باشد از این مجمع استعفا داد. بالا رفتن سن ایشان و کهولت سن نیز دلیل دیگری بود که به صلاح نبود در کار اجرایی باشد. گرچه که از دبیر کلی مجمع جهانی تقریب مذاهب استعفا داد، اما عضو شورای عالی و عضو هیأت امناي دانشگاه مذاهب بود. خیلی وقتش را صرف جلسات تقریبی می‌کرد و دیدارهای تقریبی داشت. مهمانان مجمع تقریب مذاهب اسلامی که از کشورهای مختلف در قالب هیئت‌های علمی و فرهنگی به ایران سفر مي كردند راحتما به مشهد می‌بردیم و با ایشان دیدار می‌کردند. این جور نیست که اگر از سمت دبیر کلی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی کنار رفت، کار تقریبی را هم تعطیل کند.
 
مرحوم واعظ زاده خراسانی یک شخصیت پرکار و بانظم بود. اواخر عمرشان در سن 90 سالگی بارها خدمت ایشان رسیدم، می‌دیدم مشغول فیش‌برداری و نوشتن هستند. این بخش از شخصیت استاد واعظ زاده خراسانی باید امروز مورد توجه جوانان اهل علم باشد. گاهی وقت‌ها جوان‌های ما کم‌کاری می‌کنند، ولی ایشان با این کهولت سن، همیشه قلم به دست و اهل مطالعه بود و در کنار حجم زیاد کاری، نظم خاصی هم در کارهای خود داشت، یعنی برنامه‌های شخصی‌، علمی، گفت‌وگوها و دیدارهایش، همه از یک نظم خاص برخوردار بود.

روح آن مرد بزرگ قرين آرامش ابدي.

به قلم: محمد نخي
https://taghribnews.com/vdcjhheihuqetaz.fsfu.html
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی