به گزارش حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب، رَمَضان یا رَمَضانُ المُبارَک نهمین ماه قمری که روزه در آن بر مسلمانان، واجب است؛ عبادت و روزهداری در ماه رمضان را بخشی از هویت مسلمانان در جهان امروز برشمردهاند، در روایات، فضائل متعددی برای ماه رمضان گفته شده است، این ماه، ماه میهمانی خدا، ماه رحمت و مغفرت و برکت و بهار قرآن است. براساس احادیث، در این ماه درهای آسمان و بهشت گشوده و درهای جهنم بسته میشود.
در دعای ماه رمضان می خوانیم "وَ هَذَا شَهْرٌ شَرَّفْتَهُ وَ عَظَّمْتَهُ وَ كَرَّمْتَهُ وَ فَضَّلْتَهُ عَلَى الشُّهُورِ"؛ سوال این است که شرافت ماه رمضان به چیست ؟، عظمت و کرامت و فضیلت این ماه به چه معنی است ؟، شرافت ماه رمضان و مکانت و وزانت ماه رمضان در این است که این ماه اضافه به نام الله شده است ، اضافه و استناد ((شهر )) به کلمه (( الله )) چه می کند ؟ بیت الله ، کلام الله ، شهر الله ، این اضافه و نسبت هر که جا هست غوغایی است و نسبت به مضاف آثاری پیدا می شود که در سایر موارد نیست ، این شهر وقتی شد شهر الله و به خداوند استناد داشت شرافتی نسبت به سایر شهور پیدا می کند که بهت انگیز است . انسان در این ماه مهمان خداوند است .
عظمت ماه رمضان به چیست ؟، عظمت اول ماه رمضان به نزول قرآن است ، وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أَنْزَلْتَ فِيهِ الْقُرْآنَ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ . عظمت شهرالله به نزول قرآن است نه به روزه داری ، روزه فقط یکی از احکام قرآن است . روزه هم به احترام نزول قرآن و شب قدر است ، همانطور که حضرت موسی نزد کوه طور به احترام نزول تورات چهل روز روزه گرفت بعداً تورات نازل شد .
عظمت دوم این ماه به شب قدرش است ، وَ جَعَلْتَ فِيهِ لَيْلَةَ الْقَدْرِ وَ جَعَلْتَهَا خَيْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ ،شب قدر چیست ؟ در آن شب چه خبر است ؟ شب تقسیم برکات و شب نزول معنویات و روزی یک ساله در این شب تقدیر و نازل می شود ، تنزل الملائکة و الروح فیها بإذن ربهم من کل أمر ،در آن شب کل أمر و تمام مقدرات وجود تنزل پیدا می کند، منزل کجاست ؟ منزل آن تنزلات من کل الأمر کیست؟ لیلة القدر به معنای شب تقدیر حوادث یک سال و اندازه گیری است و عرضه می شود بر صاحب العصر عج الله تعالی فرجه .
تمام ملائکة مشتمل بر جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیل و روح الأمین سید الملائکة در شب قدر تنزل می کنند به خدمت امام زمان عج الله تعالی فرجه و زانوی ادب می زنند و عرضه می کنند مقدرات از کل أمر، اگر امضاء شد ممضی است و اگر رد کند مردود است ، این عظمت ماه رمضان است ، در مرتبه اول باید عظمت یک چیز را بیان کرد ، سپس نوبت به بیان تعظیم آن می رسد .
به عنوان مثال در مرحله اول عظمت حرم امن الهی بیان می شود که به خاطر وجود مسجد الحرام در این حرم است و احترام مسجد الحرام به جهت وجود بیت الله است و احترام بیت الله به جهت و جود حجت عصر ع می باشد . بعد از بیان عظمت حرم الهی باید نحوه تعظیم ما از این حرم مطرح شود ، که با لباس احرام و لبیک گویان و رعایت محرمات احرام وارد این حرم بشویم .
وقتی در عظمت ماه رمضان نزول قرآن و شب قدر مطرح می شود سوال به ذهن می رسد که ما در تعظیم این ماه چه وظایفی داریم ؟ ما در این بهار قرآن چه مقدار به قرآن اهمیت دادیم ؟ در شب قدر چه بهره ای بردیم ؟
کرامت ماه رمضان به چه معنا است ؟ خداوند به ماه رمضان کرامت و برتری ویژه ای داده که در سایر ماه ها سال نیست ، برتری در قبول توبه من کل ذنب صغیر و کبیر و لو من دم حرام ، برتری در قبول حاجات و دعاها ، سئوال مهم این است : ما در این ماه کریم چه بهره ای بردیم ؟ آیا بی نصیب هستیم ؟
پیامبر رحمت صلی الله علیه و آله فرمودند : شقی کسی است که در این ماه رحمت بخشیده نشود .
فضیلت ماه رمضان به چیست ؟ این شهر وقتی شد شهر الله مزایایش بهت انگیز است ، امتیاز این ماه نسبت به سایر ماه های سال در اعطاء ثواب می باشد .
و پاداش يك شب نماز مستحبّى آن را همانند ثواب هفتاد شب نماز مستحبّى در ماههاى ديگر قرار داده است، و پاداش كسى كه براى خدا در اين ماه كار خير مستحبّى انجام دهد پاداش كسى است كه يكى از واجبات الهى را انجام داده باشد، و پاداش كسى كه يكى از واجبات الهى را در اين ماه انجام دهد، مانند ثواب كسى است كه هفتاد واجب از واجبات خداوندى را در ماههاى ديگر انجام بدهد.
- المصباح للكفعمي (جنة الأمان الواقية) ؛ ص630 ، يُدْعَى بِهَذَا الدُّعَاءِ فِي كُلِّ يَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ هُوَ يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ يَا غَفُورُ يَا رَحِيمُ أَنْتَ الرَّبُّ الْعَظِيمُ الَّذِي لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ وَ هَذَا شَهْرٌ شَرَّفْتَهُ وَ عَظَّمْتَهُ وَ كَرَّمْتَهُ وَ فَضَّلْتَهُ عَلَى الشُّهُورِ وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أَنْزَلْتَ فِيهِ الْقُرْآنَ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ وَ جَعَلْتَ فِيهِ لَيْلَةَ الْقَدْرِ وَ جَعَلْتَهَا خَيْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ يَا ذَا الْمَنِّ مُنَّ عَلَيَّ بِفَكَاكِ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ فِيمَنْ تَمُنُّ عَلَيْهِ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِين .
- وسائل الشيعة / ج10 ص : 319 ، عَنِ الرِّضَا ع فِي حَدِيثٍ قَالَ: إِنَّ رَمَضَانَ اسْمٌ مِنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ فَلَا يُقَالُ جَاءَ وَ ذَهَبَ وَ اسْتَقْبَلَ وَ الشَّهْرُ شَهْرُ اللَّهِ وَ هُوَ مُضَافٌ إِلَيْهِ.
إقبال الأعمال ، ج1 ، ص : 2 ، وَ هُوَ شَهْرٌ دُعِيتُمْ فِيهِ إِلَى ضِيَافَةِ اللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِيهِ مِنْ أَهْلِ كَرَامَةِ اللَّهِ أَنْفَاسُكُمْ فِيهِ تَسْبِيحٌ وَ نَوْمُكُمْ فِيهِ عِبَادَةٌ ...
- بحار الأنوار / ج53 / ص : 325 ، وَ فِي تَفْسِيرِ الْعَسْكَرِيِّ ع كَانَ مُوسَى ع يَقُولُ لِبَنِي إِسْرَائِيلَ إِذَا فَرَّجَ اللَّهُ عَنْكُمْ وَ أَهْلَكَ أَعْدَاءَكُمْ آتِيكُمْ بِكِتَابٍ مِنْ عِنْدِ رَبِّكُمْ يَشْمَلُ عَلَى أَوَامِرِهِ وَ نَوَاهِيهِ وَ مَوَاعِظِهِ وَ عِبَرِهِ وَ أَمْثَالِهِ فَلَمَّا فَرَّجَ اللَّهُ عَنْهُمْ أَمَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يَأْتِيَ لِلْمِيعَادِ وَ يَصُومَ ثَلَاثِينَ يَوْماً عِنْدَ أَصْلِ الْجَبَلِ إِلَى أَنْ قَالَ فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَيْهِ صُمْ عَشْراً آخَرَ وَ كَانَ وَعْدُ اللَّهِ أَنْ يُعْطِيَهُ الْكِتَابَ بَعْدَ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً.
- بحار الأنوار / ج95 ص : 151 ، فَقَدْ رَوَى أَبُو يَحْيَى الصَّنْعَانِيُّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ: لَوْ قَرَأَ رَجُلٌ لَيْلَةَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ أَلْفَ مَرَّةٍ لَأَصْبَحَ وَ هُوَ شَدِيدُ الْيَقِينِ بِالاعْتِرَافِ بِمَا يُخَصُّ بِهِ فِينَا وَ مَا ذَاكَ إِلَّا لِشَيْءٍ عَايَنَهُ فِي نَوْمِهِ.
- ترجمه تفسير الميزان ج20 561 : ظاهرا مراد از قدر تقدير و اندازهگيرى است، پس شب قدر شب اندازهگيرى است، خداى تعالى در آن شب حوادث يك سال را يعنى از آن شب تا شب قدر سال آينده را تقدير مىكند، زندگى، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت و چيزهايى ديگر از اين قبيل را مقدر مىسازد، آيه سوره دخان هم كه در وصف شب قدر است بر اين معنا دلالت دارد:" فِيها يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ أَمْراً مِنْ عِنْدِنا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ" «2»، چون" فرق"، به معناى جدا سازى و مشخص كردن دو چيز از يكديگر است، و فرق هر امر حكيم جز اين معنا ندارد كه آن امر و آن واقعهاى كه بايد رخ دهد را با تقدير و اندازهگيرى مشخص سازند.
از اين استفاده میشود كه شب قدر منحصر در شب نزول قرآن و آن سالى كه قرآن در آن شبش نازل شد نيست، بلكه با تكرر سنوات، آن شب هم مكرر مىشود، پس در هر ماه رمضان از هر سال قمرى شب قدرى هست، كه در آن شب امور سال آينده تا شب قدر سال بعد اندازه گيرى و مقدر مىشود.
براى اينكه اين فرض امكان دارد كه در يكى از شبهاى قدر چهارده قرن گذشته قرآن يكپارچه نازل شده باشد، ولى اين فرض معنا ندارد كه در آن شب حوادث تمامى قرون گذشته و آينده تعيين گردد. علاوه بر اين، كلمه" يفرق" به خاطر اينكه فعل مضارع است استمرار را مىرساند، در سوره مورد بحث هم كه فرموده:" شب قدر از هزار ماه بهتر است" و نيز فرموده: " ملائكه در آن شب نازل مىشوند" مؤيد اين معنا است. «تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ».
- تأويل الآيات الظاهرة في فضائل العترة الطاهرة ، ص : 790 ، لِأَنَّ فِيهَا تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ و قال سبحانه تنزل بلفظ المستقبل و لم يقل نزل بلفظ الماضي ، فلا بد من رجل تنزل عليه الملائكة و الروح فيها بالأمر المحتوم في ليلة القدر في كل سنة ، و لو لم يكن كذلك لم يكن بكل أمر ، ففي زمن النبي ص كان هو المنزل عليه و من بعده على أوصيائه أولهم أمير المؤمنين و آخرهم القائم ع و هو المنزل عليه إلى يوم القيامة لأن الأرض لا تخلو من حجة الله عليها و هو الحجة الباقية إلى يوم القيامة عليه و على آبائه أفضل الصلاة التامة.
- - بحار الأنوار / ج93 ، ص : 337 ، قال رسول الله صلی الله علیه و آله : وَ لَا يَكُونَنَّ شَهْرُ رَمَضَانَ عِنْدَكُمْ كَغَيْرِهِ مِنَ الشُّهُورِ فَإِنَّ لَهُ عِنْدَ اللَّهِ حُرْمَةً وَ فَضْلًا عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ وَ لَا يَكُونَنَّ شَهْرَ رَمَضَانَ يَوْمُ صَوْمِكُمْ كَيَوْمِ فِطْرِكُمْ.
- الأمالي( للصدوق) ، 55 ، ثُمَّ قَالَ ص إِنَّ الشَّقِيَ حَقَ الشَّقِيِّ مَنْ خَرَجَ مِنْهُ هَذَا الشَّهْرُ وَ لَمْ يُغْفَرْ ذُنُوبُهُ فَحِينَئِذٍ يَخْسَرُ حِينَ يَفُوزُ الْمُحْسِنُونَ بِجَوَائِزِ الرَّبِّ الْكَرِيمِ.
- بحار الأنوار / ج93 / ص : 337 ، مَنْ تَطَوَّعَ فِيهِ بِصَلَاةٍ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ بَرَاءَةً مِنَ النَّارِ ،وَ مَنْ أَدَّى فِيهِ فَرْضاً كَانَ لَهُ ثَوَابُ مَنْ أَدَّى سَبْعِينَ فَرِيضَةً فِيمَا سِوَاهُ مِنَ الشُّهُورِ ،
وَ مَنْ أَكْثَرَ فِيهِ مِنَ الصَّلَاةِ عَلَيَّ ثَقَّلَ اللَّهُ مِيزَانَهُ يَوْمَ تَخِفُّ الْمَوَازِينُ ،وَ مَنْ تَلَا فِيهِ آيَةً مِنَ الْقُرْآنِ كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِي غَيْرِهِ مِنَ الشُّهُورِ .
نویسنده: حجت الاسلام و المسلمین لطف الله اشراقی
استاد حوزه علمیه قم و کارشناس دینی
انتهای پیام/