قتل با ريموت كنترل

قتل از راه دور تاكتيك جنگي ارتش امريكاست كه در دوره رياست جمهوري جرج بوش دوم بويژه در افغانستان شروع شد و در دوره پرزيدنت اباما گسترش بيشتري پيدا كرد. هر هفته چند خبر از حمله هواپيماهاي بدون سرنشين نظامي امريكا به منطقه اي در افغانستان به گوش مي رسد كه در همه آنها ادعا مي شود كه افرادي از القاعده يا طالبان هدف قرار گرفته اند. تا كنون ارتش امريكا رسما مسئوليت اين حملات را به گردن نگرفته است، ولي همه خبرگزاريها فورا اشاره مي كنند كه اين حمله را هواپيماهاي امريكايي انجام داده اند. در يكي از جديدترين اين حملات، فرد شماره ۳ القاعده به هلاكت رسيد و اين سازمان نيز كشته شدن وي را اعلام كرد. در خبرها و تحليلها بيشتر درباره رخنه امنيتي در القاعده و موفقيت عمليات امنيتي و نظامي ارتش امريكا سخن گفته شد و تأثير اين موفقيت بر تضعيف بيشتر سازمان القاعده مورد بحث قرار گرفت، ولي چندان توجهي به اين بخش خبر نشد كه به همراه وي زن و چند فرزند و نوه او هم كشته شدند. 

آيا اين نوع قتل اخلاقي تر است؟ درست مانند بازيهاي كامپيوتري و پلي استيشن، با اين تفاوت كه كاربر يكي از افراد خبره ارتش امريكاست. كاربر تصاوير دريافتي از هواپيماي بدون سرنشين را مي بيند و هدفهايي روي صفحه كامپيوتر مشخص مي شود؛ ماوس به حركت در مي آيد و با فشار ظريف انگشت به روي كليد كيبورد چند نفر كشته مي شوند. مهم نيست چه تعدادي، مهم اين است كه يكي يا چند نفر از افراد هدف جزء دشمن اند. در صحنه جنگ واقعي، سرباز دشمن خود را مي بيند و او را مي كشد. درست مانند صدها حادثه اي كه در عراق رخ داد. ممكن است سرباز بعدها به عذاب وجدان دچار شود يا مداركي پيدا شود كه مشخص كند اقدام وي درست نبوده و وي حق حمله به دختري ۱۳ ساله و تجاوز به وي بعد از كشتن تمام اعضاي خانواده او را نداشته است؛ ولي در قتل از راه دور كاربر نظامي امريكايي چيزي جز نقطه هدف روي مانيتور كامپيوتر خود نمي بيند. اين قتل تنها براي ارضاي وجدان كاربر نظامي امريكايي است و حتما تصميم گيراني در واشنگتن آن را اخلاقي مي دانند، چون فشار رواني بر هيچكسي وارد نمي كند. براي كساني كه جان خود را از دست مي دهند و يا افرادي كه در آن منطقه زندگي مي كنند قتل از راه دور اگر با معيارهاي انساني مقايسه شود كاملا غيراخلاقي خواهد بود. 

توسعه چنين عملياتي در ارتش امريكا نتايج هولناكي دربرخواهد داشت. قبل از امريكا، ارتش اسرائيل در حمله به افراد مبارز فلسطيني اين روش را ابداع كرد. اسرائيل به محض اينكه حدس مي زد فردي ممكن است در آينده برايش شايد خطرساز باشد او را مي كشت. زماني كه بي.بي.سي. نام اين گونه عمليات را ترور گذاشت، ناچار شد در مقابل اعتراض اريل شارون نخست وزير تسليم شود و در خبرهاي خود به عبارت قتل برنامه ريزي شده اكتفا كند. 

در يك تقسيم بندي عملي، مردم دنيا به دو گروه غربي و شرقي تقسيم مي شوند و مردم افريقا نيز در زمره شرقيها به حساب مي آيند. كشتن مردم شرقي بسيار راحت است. مردم تركيه شرقي به شمار مي آيند مانند مردم فلسطين و افغانستان و عراق و اكيناوا و فيليپين و يمن و ...، ولي اسرائيل و مردمش بخشي از جهان غرب اند. سرباز اسرائيلي براحتي در كشتي مرمره ۶ تبعه ترك را مي كشد و نشان شجاعت مي گيرد. در افغانستان و يمن مردم غيرنظامي هم در قتل از راه دور كشته مي شوند و حتما به عاملان آن نيز پاداشي خواهند داد. البته استثناهايي وجود دارد. راشل كوري امريكايي را اسرائيل در ۲۰۰۳ كشت. يك خانم صلح طلب امريكايي اخيرا در كرانه باختري مورد اصابت گلوله ارتش اسرائيل قرار گرفت و چشم چپ خود را كاملا از دست داد. يكي از ۹ نفري كه در كشتي مرمره كشتار شدند امريكايي ترك تبار است. دولت امريكا هيچ واكنش جدي به اين سه مورد نشان نداده است. بايد در تعريف انسانها تجديد نظر كرد. انسان غربي آن است كه از انسان شرقي حمايت نكند. 

آيا اين تقسيم بندي واقعي و عملي به پرزيدنت اباما براي نزديكي به Hearts & Minds ملتهاي شرقي و مسلمان كمك مي كند؟ يك سال از سخنان وي در دانشگاه قاهره مي گذرد. اقدامات وي در اين يك سال ترديدها را به يقين تبديل كرد: سياست امريكا هيچگاه تغيير نخواهد كرد.
ساجدي