نگاهی به مهمترین راه‌های تأمین سلاح تروریست‌ها در سوریه بر اساس مستندات غربی

به گزارش خبرگزاری تقریب (تنا)، هر چند حمله موشکی سه کشور آمریکا، انگلیس و فرانسه در عمل اقدام پرهزینه و بی‌نتیجه بود، اما بهانه‌ای است برای پرداختن به مسائلی حول تروریست‌های فعال در سوریه. یکی از مهمترین مسائلی که در مورد این گروه‌های تروریستی تاکنون مطرح بوده، این است که این گروه ها سلاح‌های خود را از چه طریقی تأمین می‌کنند؟ برای این سوال پاسخ‌های بسیاری وجود دارد که تقریباً در اکثر آنها که البته بر اثر اسناد و مدارک معتبر ارائه شده، همواره رد پای کشورهایی مشاهده می‌شود که امروز در حمله موشکلی علیه دولت سوریه نقش داشتند.
اما یکی از منابع دیگر پاسخ به این سوال، مستندات و گزارشات خود رسانه‌های غربی است که بر اساس گزارشات مؤسسات بین‌المللی و اسناد فاش شده در این رابطه در مورد بخشی از منابع تسلیحات تروریست‌ها در سوریه صحبت کرده‌اند. نگاهی به این گزارشات و اسناد که از منابع غربی منتشر شده، به نوعی اتهام نگاه یکجانبه به مسئله تروریست‌های فعال در سوریه را نیز در خود نخواهد داشت.
روزنامه انگلیسی گاردین طی تحقیقی كه در تاریخ ۲۷ جولای ۲۰۱۶ منتشر ساخت، گزارشی از مبدا، حجم،ارزش مالی و تامین كنندگان مالی و نحوه انتقال سلاحهای مورد استفاده در جنگ سوریه ارائه داد. این گزارش براساس یافته های «شبكه تحقیقات و بازرسی بالكان (BIRN)» و گزارش «پروژه تحقیقات در خصوص جرائم سازمان یافته و فساد (OCCRP)» آمارهای مربوط به صادرات سلاح، گزارشات سازمان ملل، رهگیری پروازها، بررسی قرارداهای تسلیحاتی طی یكسال تهیه شده است.  

طبق این گزارش، كشورهای اروپای شرقی طی چهار سال گذشته با انعقاد قراردادهایی بالغ بر بیش از یك میلیارد یورو، با كشورهای منطقه خاورمیانه، اقدام به صدور تسلیحات و مهمات نموده اند كه اكثر این تسلیحات نیز نهایتا به سوریه ارسال شده اند. براساس نتایج بدست آمده هزاران قبضه سلاح انفرادی، خمپاره انداز، موشك انداز، سلاحهای ضد تانك، مسلسهای سبك و سنگین بواسطه خط ارتباطی كه از كشورهای بالكان به شبه جزیره عربستان و كشورهای همسایه سوریه ارسال شده است. این سلاحها با هدف استمرار جنگ داخلی در سوریه وارد این كشور شده است. 
این گزارش ارسال تسلیحات از كشورهای مانند بوسنی، بلغارستان، كرواسی، چك ، مونته نگرو، اسلوواكی، صربستان و رومانی به كشورهایی در خاورمیانه و از آنجا به سوریه را پیگیری نموده است. از زمان تشدید بحران در سوریه در سال ۲۰۱۲ ، هشت كشور مورد اشاره فوق با فروش سلاح و مهمات مختلف به كشورهای عربستان سعودی، اردن ، امارات و تركیه به ارزش یك میلیارد و ۲۹۹ میلیون دلار موافقت نموده اند. ناگفته نماند كه كشورهای اروپای شرقی بطور سنتی تامین كنندگان سلاح كشورهایی مانند یمن و سوریه نیز بوده اند. 
طبق یافته های این گزارش، دولتهای اروپایی ذكر شده علیرغم نگرانیهای موجود مبنی بر احتمال رسیدن این سلاحها به دست گروههای مخالف سوریه و یا دست یابی گروههای تروریستی به این سلاحها، با صدور آنها موافقت كرده اند. این اقدام آنان عملا نقض كلیه قوانین داخلی و معاهدات بین المللی، معاهدات اروپایی و حقوق بین الملل به شمار می رود. 
سلاحهای ارسالی عمدتا مورد استفاده جیش الحر (گروه مسلح مورد حمایت غرب) قرار می گرفت، هرچند به دست گروههایی مانند جبهه النصره ، انصار الشام ، داعش  و جنگجویان القاعده در یمن نیز رسیده است.
 تاریخ ساخت بسیاری از این سلاحها جدید بوده و به سال ۲۰۱۵ باز میگردد. بنابر ارزیابی‌های «پاتریك ویلكن» عضو سازمان عفو بین المللی و «بودیل والرو» نماینده پارلمان اروپا در امور تسلیحاتی، روند انتقال سلاح از كشورهای بالكان به سوریه و یمن همچنان ادامه دارد، و این امر ( ارسال سلاح به گروههای مسلح) غیر قانونی و به معنای نقض خطرناك حقوق بشر است. 

در زمستان ۲۰۱۲ فعالیت خط انتقال سلاح از بالكان به منطقه خاورمیانه آغاز به فعالیت نمود. دهها هواپیمای باری حامل سلاح و مهمات كه برخی از آنها مربوط به دوران حكومت یوگسلاوی بود و از سوی عربستان سعودی خریداری شده بود، از فرودگاه زاگرب به سمت اردن به پرواز درآمدند. اندكی بعد گزارشاتی از بكارگیری سلاحهای ساخت كرواسی در سوریه نیز منتشر شد. اگر چه حكومت كرواسی ارسال سلاح بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ به سوریه را تكذیب كرد، اما روبرت فورد سفیر سابق آمریكا در سوریه تاكید داشت كه عربستان اقدام به خرید و انتقال سلاح از زاگرب به عربستان نموده است. پس از آن تجار سلاح در اروپای شرقی با خرید ارزهای خارجی از دولت خود، اقدام به خرید و فروش تسلیحات از اكراین و بلاروس نمودند. 
طبق اسناد و مدارك صادره از اتحایه اروپا و منابع دولتی، كشورهای اروپای شرقی با فروش سلاح و مهمات به كشورهای زیر موافقت نمودند:
- عربستان  ۸۶ میلیون یورو 
- اردن  ۱۵۵ میلیون یورو 
- امارات ۱۳۵ میلیون یورو
- تركیه ۸۷ میلیون یورو

بنا به نظر «جرمی بینی» كارشناس تسلیحاتی، سلاحهای خریداری شده از سوی كشورهای فوق قطعا به سوریه و یمن ارسال شده است. زیرا  سلاحهای سازمانی مورد استفاده در ارتشهای چهار كشور فوق همگی، غربی و بخصوص آمریكایی هستند. لذا تردیدی نیست كه این خریدها با هدف انتقال آنها به سوریه و یمن صورت گرفته است. 
تهیه كنندگان این گزارش با استفاده از اطلاعات مربوط به پروازهای بین المللی، مسیر و تعداد پروازهایی كه برای انتقال این تسلیحات بكار گرفته شده را نیز به شرح زیر بدست آورده اند:
- صربستان با ۴۲ پرواز در صدر قرار دارد كه ۲۹ پرواز از از آنها به فرودگاه جده ،۸ پرواز به ابوظبی،  ۱ پرواز به شارجه، و ۴ پرواز به اردن رفته اند.
- اسلوواكی با ۱۷ پرواز ،كه ۱۶ پرواز به عربستان و یك پرواز به اردن صورت گرفته است.
- بلغارستان با ۷ پرواز، كه ۶ پرواز به اردن و ۱ پرواز به ابوظبی صورت گرفته است.
براساس اطلاعات بدست آمده از اتحادیه اروپا، هواپیماهایی از بلغارستان و اسلواكی هزاران تن از كالاهای ناشناس را از تابستان ۲۰۱۴ به پایگاههای هوایی در عربستان منتقل كرده اند. 
سلاحهای مذكور با هماهنگی اتاق عملیات مشتركی كه بطور سری از سوی عربستان، امارات، اردن و تركیه تحت نام موك اداره می شد، از طریق هوایی و زمینی به سوریه منتقل شده است.
در زمینه انتقال سلاح از اروپای شرقی به سوریه ، ایالات متحده نیز فعال بوده است. 
براساس اطلاعات بدست آمده از اسناد ثبت و رهگیری كشتی‌ها ۳ محموله دریایی در دسامبر ۲۰۱۵ از بنادر كشورهای بالكان در اروپای شرقی و از طریق دریای سیاه به طرف سوریه حركت كرده است. هدایت این عملیات بر عهده مركز فرماندهی عملیات ویژه آمریكا (SOSON) بوده است.  
طبق اسناد و مدارك و بارنامه های صادره، حدود ۴۷۰۰ تن از تسلیحات دوران پیمان ورشو از جمله مسلسل های سنگین، موشك انداز، و موشك ضد تانك ، خمپاره ،گلوله، نارنجك و انواع مواد منفجره از بلغارستان و رومانی به پایگاههای نظامی در تركیه و اردن منتقل شده اند. 
این مطالب که فقط بخشی از گزارشات غربی در خصوص تأمین سلاح گروه‌ةای تروریستی را نشان می‌دهد، فقط بخشی از هزاران سند و مدرک معتبر بین‌المللی است که نقش کشورهای غربی برای تداوم بحران سوریه در طول هفت سال گذشته را نشان می‌دهد؛ بحرانی که با موشک پرانی آمریکا قرار بود باز هم ادامه پیدا کند.


پویان شریعت