گروه مقاومت "تنا":: طبق اعترافات برخی از تروریست‌های دستگیر شده توسط ارتش عراق، دستمزد بسیار بالایی که داعش برای هر انفجار تروریستی در عراق می پردازد نیز باعث شده اکثر تروریست‌های فعال در بمب‌گذاری، جذب این گروه شوند. به گفته بسیاری از رسانه‌های عراقی، در طول بیش از ۳ ماه تحصن در مرکز الرمادی در منطقه سنی نشین عراق که هزاران نفر درآن شرکت کردند، همه متحصنین از سه وعده خوراک گرم و حقوق روزانه بهرمند می شدند. تحصنی که بعد از متفرق شدن، ارتش عراق در مرکز آن به کارگاهی برای بمب گذاری خودروها رسید.
بر اساس آخرین خبرهایی که شبکه العربیه به عنوان یکی از نزدیکترین رسانه ها به گروه داعش منتشر کرده، ابوبکر بغدادی در دستورالعملی، حقوق جنگجویان این گروه را به ترتیب زیر اعلام کرد:
هر جنگجوی بومی (در سوریه) که ازدواج کند ۱۲۰۰ دلار هدیه ازدواج دریافت می کند و فرقی نمی کند که این ازدواج اول این جنگجو باشد یا سوم و چهارم. حقوق ثابت ماهانه هر جنگجو در گروه داعش ۴۰۰ دلار است که ۵۰ دلار نیز برای هر فرزند و ۱۰۰ دلار برای هر همسر به این حقوق اضافه می شود. حق مسکن و تامین سوخت خودرو نیز به حقوق هر یک از جنگجویان اضافه شده، در حالی که جنگجویان غیر بومی ماهانه ۴۰۰دلار اضافی نیز به عنوان حق مهاجرت دریافت می کنند.
در چهار چوب آخرین آمارهای اعلام شده در مورد شمار جنگجویان داعش در زمان اوج فعالیت این گروه در سوریه و عراق ،آنها بین ۱۰ تا ۸۰ هزار جنگجو بوده‌اند که اگر حداقل تخمین‌ها برای شمار جنگجویان داعش در سوریه و عراق را در نظر بگیریم، باز هم تامین حقوق ۴۰۰ دلار برای مثلاً ۱۰ هزار نفر، به رقم نجومی ۴ میلیون دلار در ماه می رسد. حال اگر این رقم را در ۸ (حداکثر شمار تروریست‌ها) ضرب کنیم و به آن هزینه تسلیحات، بمب گذاری و... را هم بیفزایم، به رقمی می رسد که شاید با بودجه یک یا چند کشور جهان سوم برابری می کند.
بر اساس گزارشات و اسناد بدست آمده از داعش در مدت فعالیت این گروهک در عراق و سوریه، منابع مالی داعش عموماً شامل موارد زیر بوده است:
آدم ربایی: باجگیری های انجام گرفته از اشخاص، مؤسسات و دولت ها که از طریق آدم ربایی های مختلف صورت گرفته و معمولاً مقادیر هنگفتی پول را به سوی داعش سرازیر می کند. در این چهارچوب باید به بسیاری از بازرگانان و تجار سوریه اشاره کرد که بعد از ربوده شدن اعضای خانواده شان به پرداخت مبالغ هنگفتی برای آزادی آن ها مجبور شده اند. نیویورک تایمز نیز مقاله ای در همین رابطه منتشر کرد که بر مبنای آن تروریست های القاعده و دیگر گروه های تروریستی در خاورمیانه و شمال آفریقا مبلغ ۱۲۵ میلیون یورو در قبال آزادی گروگان ها از دولت های گوناگون دریافت کرده اند. گروگانگیری شهروندان غربی به یکی از راه های تولید درآمد برای تروریست ها تبدیل شده است. داعش هم از این قاعده مستثنا نیست.
خانواده جیمز فولی، خبرنگار آمریکایی، ایمیلی از تروریست های داعش منتشر کرده بود که در آن تروریست ها خواستار دریافت ۱۰۰ میلیون دلار در قبال آزادی او شده بودند. معاون وزارت خزانه داری آمریکا نیز با اشاره به آدم ربایی تروریست ها در عراق و سوریه تصریح کرده است: «داعش از راه گروگانگیری در سال ۲۰۱۴ حداقل ۲۰ میلیون دلار به دست آورده و ماهانه ده ها میلیون دلار از راه گروگانگیری، فروش نفت و اخاذی به دست می آورد. کشورها در مقابل داعش باید از سیاست؛ عدم باج دادن تبعیت کنند».
فروش عتیقه: از سال ۲۰۱۱ که داعش در شمال سوریه به قدرت رسید، تجارت اشیای عتیقه را به طور جدی آغاز کرده و این روند را در عراق نیز ادامه می دهد. به طوری که بر اساس گزارشی که کارگروه مربوط در یونسکو منتشر کرده است: بسیاری از آثار باستانی مناطق تحت تصرف داعش به اروپا و برخی کشور های عربی منتقل شده و هم اکنون در اختیار مجموعه داران قرار دارد. بهای بسیاری از این اشیابی بی نظیر تاریخی که از طریق غارت موزه ها و مناطق باستانی برای فروش اریه شده اند به میلیون ها دلار می رسد. منابع امنیتی بر این باورند که فروش اشیای عتیقه یکی دیگر از راه های کسب درآمد برای ترویست های داعش است.
دریافت باج از قاچاقچیان: قاچاقچیان بدون پرداخت باج به تروریست های «داعش» قادر به ورود کالا ها از طریق ترکیه و سوریه به منطقه نیستند. این «باج» بخش دیگری از منابع «داعش» را تامین می کند که در حقیقت به نوعی دریافت حق گمرکی به شمار می رود. طبیعی است که انتقال دارو و حتی مواد مخدر نیز از همین قاعده تبعیت می کند و قاچاقچیان می توانند با پرداخت هزینه لازم نسبت به انتقال مواد مخدر از مناطق اشغالی به ترکیه و سپس اروپا اقدام کنند.
کمک های مالی گروه های خیریه مذهبی: برخی از کشورهای عربی از طریق شخصیت‌ها حقیقی با دست و دلبازی کمک های مالی زیادی به انجمن ها و گروه هایی می کنند که به گفته خودشان در راه «ترویج اسلام» فعالیت دارند. مبالغ هنگفتی از این کمک های مالی از طریق کانالهایی در اختیار تروریست های داعشی قرار می گیرد. برخی از این انجمن های خیریه و مذهبی در اروپا و آمریکا فعالیت دارند و اموالشان را از طریق شرکت های سرمایه گذاری غربی در چرخه اقتصاد غرب به جریان انداخته و سود حاصله را به داعش، القاعده و گروه های مشابه ارسال می کنند.
منابع بانک های موصل: اصلی ترین جهش مالی «داعش» بعد از تصرف موصل صورت گرفت. این نیرو ها بسیاری از بانک ها و ادارات را غارت کردند و صدها میلیون دلار سرمایه به دست آوردند. به طوری که تنها اموال به دست آمده از بانک های موصل برای تامین دستمزد نیرو های داعش در طول یک سال اکتفا می کند. منابع عراقی گفته اند که خزانه بانک مرکزی شهر «موصل» به هنگام حمله داعش به این شهر، ۴۲۰میلیون دلار آمریکا بودجه داشته است.
دریافت دقیق و با برنامه مالیات: داعش همواره تلاش کرده تا شبکه هایی را در جوامع تحت سیطره خود تاسیس کند تا بتواند منبع تامین اموال خود را تضمین کند. این گفته را می توان از خلال سرمایه هایی که این گروه به طور برنامه ریزی شده به دست آورده، بخوبی دید.
«چارلز لستر» پژوهشگر اندیشکده بروکنیگز دوحه می گوید: تخمین های بسیاری وجود دارد که نشان می دهد داعش با تحمیل مالیات بر مناطقی همچون استان «الرقه» در شمال شرقی سوریه که تحت سیطره خود قرار دارد، اموال خود را تامین می کند.
فروش نفت: نفت یکی از راه های تامین منابع مالی گروه تروریستی داعش بود. این گروه تروریستی بر منابع نفتی در شمال سوریه و برخی خطوط انتقال نفت در عراق سیطره یافته بود و به انتقال نفت از خلال مرزها به ترکیه اقدام می‌کرد. در زمان حضور پرتعداد و گسترده داعش در سوریه در طول چند سال نفت مناطق تصرف شده در سوریه توسط تروریست های «داعش» به قیمت مناسب به دلالان منطقه ای فروخته شده و با کامیون های نفتکش از طریق ترکیه وارد بازار می‌شد.
در همین رابطه گزارشگران می گویند که مهندسان نفتی ترکیه را در پالایشگاه ها و مراکز تولید نفت برای راه اندازی و اسخراج نفت مشاهده کرده اند.
اما داعش در دسته دومی از تأمین کنندگان مالی را نیز در اختیار داشت که در طول حضور این گروهک در عراق و سوریه به شکلی پیوسته و کلان تأمین مالی آن را بر عهده داشتند؛
۱. کشورها و سازمان های مادر و تاسیس کننده داعش که پشت پرده شکل گیری آن قرار داشته و همچنان کمک های مالی و لجستیکی خود را به این گروه ادامه می دهند.
۲. کشور هایی که حضور و فعالیت داعش را در منطقه در راستای منافع خود تفسیر کرده و تلاش می کنند با برقراری ارتباط با آن و تزریق کمک های مالی، از حمایت این گروه در راستای تحقق منافع و اهداف کوتاه و بلند مدت خود در منطقه سود ببرند.
۳. کشور هایی که از بیم قرار گرفتن در معرض حملات گروه داعش به دنبال مماشات با آن برآمده و با تخصیص کمک های مالی به این گروهک تروریستی عملاً حق السکوت پرداخت می کنند.
مجتبی مومنی
