نیجریه: با ثبوت هلال، مردم در این کشور جشنهای باشکوهی برگزار می‌کنند و با زدن طبل در خیابان‌ها میچرخند و سرود می‌خوانند. افطاری‌ها را در سینی‌ها و طبق هایی در نزدیک مساجد قرار داده و پس از ادای نماز مغرب با یکدیگر مشغول افطاری خوردن می شوند، مردم این كشور افطاری را با همسایگان خود تناول می‌كنند. سحری نیز غذایی مانند «التو» و شیر و چای می‌خورند. فرستادن زیاد صلوات، خواندن مناجات‌ها و دعاهای مخصوص از عادت‌های بسیار زیبا و پسندیده مسلمانان نیجریه است.ثروتمندان در بعضی از ایالتهای نیجریه، بودجه‌ای مخصوص برای تهیه افطار و سحری فقرا اختصاص می‌دهند.
مسلمانان این کشور با همسایگان خود افطاری را تناول می کنند و افطاری ها را در سینی ها و طبق هایی در نزدیک مساجد قرار داده و پس از ادای نماز مغرب با یکدیگر مشغول تناول غذا می شوند، همچنین زنان نیز در مکان مخصوصی با یکدیگر روزه خود را باز می کنند. مسلمانان در این ماه غذایی چون ''العصیده''، ''الدویا'' و ''اذنجی'' را تهیه می کنند و در سحری نیز غذایی مانند'' التو'' و شیر و چای می خورند.از عادت های مسلمانان در این ماه فرستادن صلوات، خواندن مناجات ها و دعاهای مخصوص است. مسلمانان نیجریه شب بیست و هفتم رمضان را به عنوان شب قدر به عبادت و نیایش، ادای نماز و شب زنده داری در مساجد می گذراند.
سومالی:در این کشور زمان ثبوت هلال ماه مبارک مختلف است و هر منطقه ای بر مبنای ثبوت رویت ماه در منطقه خود آغاز ماه مبارک را اعلام می کند.با آغاز ماه مبارک، مسلمانان پس از نماز کلاس های تلاوت قرآن و درس های علمی و نشست هایی را برگزار می کنند.مسلمانان سومالی در این ماه، شب های شعر، دید و بازدید و شب زنده داری های گروهی برپا می کنند.
روزه داران افطار خود را با خرما، سمبوسه و آب باز می کنند و سپس برای ادای نماز به مساجد می روند. آنها برای سحری غداهای ''هریس'' و ''ماکارونی'' تناول می کنند.سومالی ها در شب قدر (شب بیست و هفتم) حضور چشمگیری دارند و این شب را به احیا در مساجد و تلاوت قرآن می پردازند و پس از ادای نماز صبح به منازل خود بر می گردند.
سنگال:غروب روز بیست و نهم ماه شعبان، مسلمانان سنگال برای رویت هلال ماه از منازل خود خارج می شوند تا بر طبق یک سنت قدیمی هلال ماه رمضان را ببینند.
مسلمانان سنگال در این ماه درس های قرآن و تفسیر در همه مساجد پس از نماز ظهر برگزار می کنند تا نماز عصر ادامه دارد.مسلمانان این کشور بر خلاف سایر کشورهای مسلمان در این ماه، صبح ها مشغول فعالیت هستند و شب ها را به استراحت می گذرانند.آنها پس از نماز تراویح به منازل خود بر می گردند و معمولا شب زنده داری نمی کنند.در شب قدر نیز با شوق فراوان به اعتکاف، عبادت، تلاوت قرآن و ادای نماز در مساجد می پردازند و پس از ادای نماز صبح به منازل خود می روند.
مراكش: مغرب نام یکی از کشورهای عربی شمالِ غربی قاره آفریقاست که در ایران به نام «مراکش» شناخته می‌شود. ماه رمضان در مغرب، همچون دیگر کشورهای عربی، بسیار با شکوه برگزار می‌شود و همراه با جشن و سرور است. علیرغم شباهت‌های زیادی که در کشورهای اسلامی و عربی برای جوّ ماه رمضان وجود دارد، اما کشور مغرب به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخی آن و همچنین تمدن‌های مختلف اسلامی که در آن حضور پیدا کرده‌اند، آداب و رسوم رمضانی‌اش را از سایر کشورهای اسلامی متمایز ساخته است.
از جمله سنت‌های کشور مغرب در ماه مبارک رمضان، الزواکه است. زواکه نوعی آژیر هشدار دهنده است که دقایقی قبل از اذان مغرب، از طریق بلندگوهای نصب شده در همه شهر به صدا در می‌آید و مردم را از نزدیک شدن به وقت اذان مغرب و لحظه افطار باخبر میسازد. این صدا همان آژیر قرمز به هنگام جنگ است. بلافاصله بعد از آن، اذان مغرب از گلدسته‌های مساجد به گوش می‌رسد.اذان مغرب که به گوش می‌رسد، مغربی‌ها با خرما، آب و شیر روزه خود را باز می‌کنند و بلافاصله برای ادای نماز مغرب آماده می‌شوند.
بعد از نماز مغرب، همه خانواده دور میز افطار جمع می‌شوند. به وعده‌ٔ افطار، در گویش الدریجه (عربیِ مراکشی) فطور گفته می‌شود. فطور یک جشن شاد و خاص برای خانواده‌هاست که دور هم غذا بخورند، به قرآن گوش فرا دهند یا لحظاتی را با «اندولسی» (موسیقی سنتی مراکشی) بگذرانند و داستان تعریف کنند. این وعده غذا، چند ساعتی به طول می‌انجامد. گاهی اوقات افراد زیادی در این وعده حضور به هم می‌رسانند و غذاهای متنوع بر روی سه تا چهار میز چیده می‌شود. سفره افطار مغربی‌ها با خوشمزه‌ترین غذاها تزیین می‌شود که این خود بخشی از میراث و رسوم آنهاست. غذاهای سنتی، مغذی و چرب مخصوص ماه رمضان وجود دارد که به طور گسترده‌ای از یک منطقه تا منطقه‌ٔ دیگر این کشور متفاوت است. به برخی از این غذاها و شیرینی ها اشاره می‌کنیم:«الحریره» غذای اصلی ماه مبارک رمضان است و از نشانه‌های ماه مبارک در بین مغربی‌هاست.
الحریره نوعی سوپ محلی متشکل از انواع سبزیجات و ادویه‌های مختلف است و در ظرف‌های سنتی مغربی به نام «الزلایف» ریخته می‌شود. از مهمترین شیرینیهای مغربی که بر سر هر سفره افطار وجود دارد، «الشباکیه» است. الشباکیه نوعی شیرینی آغشته به عسل است که با دقت زیادی به حالت مشبک در می‌آورند، آن را با کنجد تزیین می‌کنند و معطر به انیسون و ماء زهر (آب بهار نارنج) و رازیانه است.
مغازه‌های زیادی در این ماه این شیرینی‌ها را برای فروش درست می‌کنند. اگرچه بیشتر خانواده‌ها ترجیح می‌دهند، آن را در خانه‌های خود درست کنند و اما وعده غذایی مفصل و چرب را بعد از ادای نماز عشا و تراویح تناول می‌کنند. با خوردن «سلّو» شروع می‌شود. سلّو نوعی دیگر از شیرینی مغربی است که به آن «السفوف» نیز می‌گویند. خمیر نازک مانندی است که از آرد تفت داده شده، بادام، کنجد، شکر و کره تهیه می‌شود. «البریوات» یا سمبوسه از دیگر خوراکی‌های پرطرفدار این وعده غذایی است و نوعی پیش غذا محسوب می‌شود.
«المسمن» نوعی نانِ پنکیک مانند است که در انواع مختلف پخته می‌شود. المسمن ساده را معمولا با یک فنجان چای نعناع یا قهوه می خورند و نوع دیگرِ آن همچون پای یا پیراشکی پخته می‌شود که با گوشت و سبزیجات پر می‌شود. «البغریره» نوعی پنکیک مراکشی است و با آرد سمولینا پخته می‌شود و با کره و عسل و مربا خوره می‌شود. از غذاهای اصلیِ شام ماه مبارک رمضان، می‌توان به «الطاجین» اشاره کرد. الطاجین غذایی گوشتی است که در ظرف‌های سفالی پخته می‌شود. «الکسکس» غذای مغربی دیگری است از آرد سمولینا به همراه گوشت و سبزیجات تهیه می‌شود. خوراک گوشت به همراه سس و سالاد، القراشل، الرزیزه، الملوی، الحرشه و لبسطیله نیز از غذاها و شیرینیهای دیگری است که در ماه مبارک تدارک دیده می‌شود. چای نعناع و چای سبز و میخک هم همراه همیشگی هر وعده است.
شب بیست و هفتم شبِ مهمی برای مغربی‌هاست. در این شب یک دورهمی بزرگ خانوادگی و فامیلی صورت می‌گیرد و فرزندان به والدین و پدربزرگ-مادربزرگشان هدیه می‌دهند. این هدایا معمولا لباسهای سنتی مراکشی شامل قفطان، جلابه و یا کفش‌های سنتی که به نام‌های البلغه و شربیل شناخته می‌شود، است. گاهی نیز وجه نقد هدیه می‌دهند. چیزی دیگری که این شب را از دیگر شب‌ها جدا می‌کند، رایحه روح‌نواز و دوست داشتنی عود است که در هر خانه به مشام می‌رسد. عده‌ای آن را بوی بهشت می‌نامند. سنت زیبایی که در این شب وجود دارد، این است که برای بچه‌هایی که بار اول روزه گرفته‌اند، جشن جداگانه‌ای می‌گیرند تا ارزش‌ها و سنت‌های مذهبی را ترویج و ترفیع دهند. برای برگزاری این جشن، یک مراسم سنتی فامیلی بعد از افطار برگزار می‌کنند. این نشانه آغاز تربیت آنها در ایمانشان نسبت به اسلام است. در این شب برای این کودکان لذیذترین خوراکی‌ها را تهیه می‌کنند و آنها را در کانون توجه قرار می‌دهند.
دختران طلا و لباسهای سنتی مغربی به نام قفطان به تن می‌کنند و حنا می‌گذارند و همچون عروس‌های کوچک زیبا می‌شوند. پسران برای این جشن، جلابه سفید به تن، کلاه قرمز فز به سر و البلغه به پا می‌کنند. (کلاه فز نوعی کلاه است که در دوران عثمانی رواج یافته، در عربی به آن طربوش و در فارسی به آن فینه می‌گویند.) سپس به همراه یکی از والدین خود، روی یک اسب که جامه زیبایی به آن پوشانده‌اند، مسیر کوتاهی را سواری می‌کنند و در خیابان رژه می روند. به دنبال آن گروهی از نوازندگان موسیقی سنتی ، آهنگهای شادی مینوازند و زنان کل میکشند. این جشن رمضانی یکی از لحظه‌های عالی و فراموش نشدنی دوران کودکی برای هر مغربی است.
از سنت‌های رایج دیگری که در ماه رمضان در مغرب برگزار می‌شود، «الدروس الحسنیه الرمضانیه» است. این سنت را الحسن الثانی- یکی از پادشاهان مغرب (سلطنت از ۱۹۶۱-۱۹۹۹) – پایه گذاری کرد. در این مراسم فقه‌ها، خطیبان و علمای کشورهای عربی و اسلامی شرکت می‌کنند و نخبگان آنها در مقابل پادشاه به سخنرانی درباره ماه رمضان و تدریس علوم دینی می‌پردازند. محمد السادس ( پادشاه کنونی) نیز این سنت را حفظ کرده و همچنان هر ساله این سنت برگزار می‌شود.در طول ماه مبارک، خیریه ها، دواطلب‌ها و مساجد زیادی سرتاسر کشور وجود دارد که افطاری رایگان برای فقرا و نیازمندان فراهم می‌کنند.
فلسطین: مردم فلسطین در ماه مبارک رمضان آداب و رسوم خود را دارند؛ زمانی که هلال روز اول ماه مبارک رمضان را مشاهده کردند، از مناره های مساجد صدای الله اکبر همه سرزمین فلسطین را پر می کند همه خیابان‌ها را آذین بندی می‌کنند و شادی و سرور دل‌های اهالی این دیار را می توانی در چشمان آنها بیابی.هنوز صدای طبل و سروده‌های سحرگاهان که مردم را برای زنده داری در سحر و صرف سحری از خواب بیدار می‌کند؛ شنیده می‌شود که ندا می‌دهد «بیدار شوید وقت سحر آمده است».
فلسطینیان به ویژه در غزه علیرغم تدابیر شدید امنیتی از سوی اسرائیل برای گستراندن سفره های افطاری آماده می شوند، تا از این طریق قرب الهی را به دست آورده و تنها بخشی از عبادت خداوند را به جا آورند؛آنها نماز جماعت و قرآن را در مساجد می خوانند و طی یک ماه قرآن را ختم می کنند، در این ماه صدقه، زکات، کمک به نیازمندان و محتاجان افزایش می یابد، به این مناسبت مؤسسات خیریه به منظور کمک به نیازمندان فعالیت خود را قبل از ماه رمضان آغاز می کنند.
بوی نان گرم و مطبوع و شیرینیهای مخصوص فلسطینیان در دست روزه داران در آستانه وقت افطار با هیچ کجای دیگر قابل مقایسه نیست.از خوراکی‌های مشهور فلسطینیان در این ماه "المقلوبه"، الفریکه"، "المنسف" و انواع نوشیدنی‌هایی همچون "آب انار"، "آب انگور" و "آب پرتقال" بوده که سفره های افطار روزه داران فلسطینی را برکت داده است.شهر "نابلس" در "کرانه باختری" با جمعیتی بالغ بر 135 هزار فلسطینی یکی از مهمترین شهرهای فلسطینی‌نشین محسوب می‌شود، مسلمانان ساکن این شهر نیز همچون دیگر هم‌کیشان خود این روزها در حال و هوای ماه رمضان به سر می‌برند.
ساکنان فلسطین به ویژه در غزه در سالهای گذشته که امنیت بیشتری بر این منطقه حاکم بود، شبهای ماه مبارک رمضان را جشن گرفته و با شیرینی دادن، روشن کردن فانوس، آتش بازی، دیدار از دوستان و نزدیکان این ایام را سپری می کردند.با توجه به حلول ماه مبارک تغییر قابل ملاحظه ای در اجناسی که به فروش گذاشته شده مشاهده می‌کنیم؛ انواع آجیل‌ها و ترشیجات و شیرینی ها و فلافل مخصوص "شهر نابلس" که در هیچ کشوری رقیب آن وجود ندارد.
فلسطینی ها آرزو می کنند که پس از عقب نشینی اسرائیل از غزه وضعیت کنونی تغییر یابد و اینکه ماه رمضان برای آنها فرجی باشد و بتوانند یک ماه رمضان را بی اشغال، غارت اسرائیل و تدابیر شدید امنیتی بگذرانند.با وجود همه شرایط سخت و تاسف باری که در فلسطین و به خصوص "غزه" وجود دارد ؛ اما ماه رمضان در این کشور با استقبال بسیاری مواجه است و خیرات، طاعت خدا، اهتمام به امور خیر و قرائت قرآن به فراوانی به چشم می خورد.
مصر:در مصر، اکثریت مردم روزه می گیرند. مسلمانان مصر از ماه شعبان و حتي از ماه رجب، با اقتدا به پيامبر گرامي اسلام (ص) و آماده کردن نفس خود، به استقبال اين ماه پر فضيلت مي روند و يک هفته يا دو هفته قبل از حلول ماه مبارک رمضان برگزاري جشنهاي اين ماه را آغاز مي‌کنند.
استهلال رمضان، در مصر یک سنت قدیمی است. مصریان مسلمانان شب اول ماه رمضان را "شب رؤيت" ميناميدند و گروهي از مردم از عصر روز قبل به صحرا ميرفتند تا بتوانند هلال جديد را ببينند. در عصر آن روز بزرگان قوم و رؤساي اصناف نانوايي و آسياباني و ميوه فروشي و سمساري با برخي از اعضاي آنها و گروهي از سربازان از قلعه و اقامتگاه حكمران به سوي مجلس قاضي ميرفتند و منتظر اعلام رؤيت ميشدند، خيابانها از جمعيت پر ميشد و مردم در دو طرف خيابان صف ميكشيدند و اين رژه راكه به زيباترين اسبها مزين شده بود تماشا ميكردند. هنگامي كه خبر رؤيت هلال پخش ميشد، يك گروه از سربازان به قلعه و ديگران به محلههاي شهر رهسپار ميشدند و با صداي بلند به مردم آغاز روزه را اعلام ميكردند و همه يك صدا فرياد بر مي‌آورند: «اي امت، اي بهترين مردم! روزه فرارسيد، روزه فرا رسيد» و اگر هلال رؤيت نشود چنين ندا در ميدادند: «فردا ماه شعبان است و همه افطار كنيد! همه افطار كنيد».اما اکنون، استهلال در این کشور هم مانند بقیه کشورهای اسلامی از سوی نهادهای رسمی و مذهبی انجام می‌شود.
در این ماه همه مردم مصر ـ اعم از مسلمان و غیر مسلمان ـ جشن می‌گیرند. در قاهره گروههای مختلف مص، عرب وغیر عرب جشنهای مختص خود را دارا هستند، چراکه هرکدام به گونه ای خاص این ماه رامی شناسند وهر کدام به اندازه خود قدر و منزلت آن را می دانند. این جشنها حالت پیچیده و مرکب جشنهایی اند که از دوره فرعونیان وقبطانیان و اسلامیان باقی مانده اند. در این جشنها هم رگههایی از ابتکارات شیعیان فاطمی و میراث ممالک مختلف ـ از جمله عثمانیها ـ وجود دارد و هم مراسم دیگر اقوام در آنها هویداست. مسلمانان مصر خيابانها، کوچه‌ها و محله‌ها را با چراغهاي رنگي، فانوسها و پارچههايي که بر روي آن ''رمضان کريم'' و ''شهر رمضان الذي انزل فيه القران'' نوشته شده است، آذین میبندند.اگرچه اکنون شهرهای مصر برق دارند، اما همچنان "فانوسهای رنگی" نماد رمضان است. بازار این فانوسها در ماه رمضان داغ است و مردم از آنها برای تزئین خانه‌ها و کوچه‌ها بهره می‌گیرند. کودکان مصري هم با در دست داشتن این فانوسها، سرودها و شعرهاي معروف اين ماه را ميخوانند.
در زمان مراسم ماه رمضان در مصر، در ساختار روز هم تغییر حاصل می‌شود: روزهای کاری و مدرسه کوتاهتر می‌شوند و برخی از فعالیتهای تجاری ـ اکثراً رستوران‌ها و کافه‌ها ـ برای صرف سحری زودتر باز می‌کنند.زنان مسلمان براي پذيرايي از مهمانان اين ماه، مايحتاج و موادغذايي مورد نياز خود را از بازارها فراهم مي کنند و غذاهايي چون ''الياميش'' و شيريني ''کنافه'' را آماده مي کنند.برپا کردن سفرهاي افطاري، به منظور همبستگي براي فقيران و نيازمندان در مساجد و اماکن مختلف هم از سنت‌های رمضانی مصریان است.مسلمانان پس از افطار و اداي نماز، در قهوهخانهها و خيمههاي رمضاني، براي شب زنده داري و شرکت در مسابقه ها گردهم جمع مي شوند.
مردم مصر در طول ماه رمضان، به کارهای نیکی نظیر دادن صدقه، توبه از گناهان، خواندن قرآن، نماز، و دادن افطاری به روزه گیران اهتمام می‌ورزند.با ورود به اين ماه، مساجد اين کشور مملو از روزه داراني است که براي اداي نمازهاي پنج گانه به مساجد مي روند تا صحنه با شکوهي از برپايي يکي از واجبات مسلمانان را به نمايش بگذارند. علاوه بر آن مسلمانان با حضور در مساجد تا پايان ماه مبارک بارها قرآن را ختم مي کنند.
مصریها معتقدند که شب قدر، يكي از شب‌هاي فرد از ده شب آخر رمضان است؛ لذا پرهيزكاران و پارسايان، ده شب و روز آخر ماه رمضان را با خشوع بيمانندي ميگذرانند. بقیه مردم هم شب قدر را بسيار گرامي ميدارند و معتقدند كه در آغاز اين شب، فرشتگان براي رساندن نعمتهاي الهي به زمين ميآيند و بيشك هر دعايي در این شب مستجاب خواهد شد، چون درهاي آسمان در اين شب باز خواهد بود.عده‌اي از مردم، ده روز آخر را به مسجد رأس الحسين(ع) يا مسجد حضرت زينب(س) مي‌روند و در آنجا معتكف مي‌شوند.عید فطر و آداب و رسوم آن ـ از جمله نماز عید فطر و پرداخت زکات ـ پایانبخش جشن عظیم رمضان در مصر است.
لبنان: ماه مبارك رمضان در لبنان تنوع خاصی دارد. مردم لبنان از قدیم عادت دارند كه پیش از آغاز ماه مبارك، آخرین روز ازماه شعبان را به خروج از منزل و گذراندن آن در دل طبیعت اختصاص دهند. چیزی شبیه همان مراسم کلوخ اندازان که در شهرهای زیادی از ایران برگزار می شود.این سنت در میان لبنانی ها به "استبانه" یا "سیبانه" مشهور شده و به معنای انتظار برای مشاهده هلال ماه رمضان است. هر چند که این روزها استبانه در خیلی از مناطق لبنان، تبدیل به تفریحی ساده و بی هدف شده است که برای بعضی از مردم در آخرین یكشنبه پیش ازماه رمضان انجام می شود.
در لبنان، هر وقت شخصی که مورد تصدیق دیگران است ماه را ببیند، به دادگاه شرعی می‌روند تا درباره مشاهده هلال ماه شهادت دهد و اگر مفتی لبنان و قاضیان شرعی از درستی شهادت او مطمئن شود، دستور اعلام آغاز ماه رمضان و شلیك گلوله توپ را صادر می‌كنند.عادت شلیك توپ از زمان های قدیم در لبنان رواج داشت اما در برخی مراحل تاریخی و در بعضی مناطق مثل بیروت به خاطر وقوع جنگ‌های مختلف نادیده گرفته شد. اما این روزها ارتش لبنان این سنت را احیا کرده و در اولین روز از ماه مبارك رمضان و عید فطر سه توپ شلیک می کند. این البته به جز توپ هایی است که در زمان فطار و سحر شلیک می شود و تمام شهر را با این توپ ها باخبر می کند.لبنانی ها برای بیدار شدن در سحر به توپ ارتش بسنده نمی کنند و اشخاصی را به نام "مسحراتی" مامور می کنند تا در کوچه ها بگردند و بر طبل بکوبند و با شعر خوانی، مردم را برای خوردن سحری و عبادت سحرگاه بیدار کنند.
مسحراتی ها كه لباس محلی بر تن دارند، از ساعت 2 و 3نیمه شب در کوچه ها می‌خوانند: "یا نایم وحد الدایم، یا نایموحدالله" یعنی "ای خفته! برخیز و خداوند باقی را عبادت كن" و "قوموا علی سحوركن،جای رمضان یزوركن" یعنی "برخیزید و سحری بخورید، رمضان به دیدار شما آمده
". زمان افطار که می رسد، خیابان‌های لبنان تقریبا خالی می‌شود. آنقدر که تا یکی دو ساعت بعد از افطار به سختی می توانید رفت و آمدی را در خیابان ببینید. اما این خلوتی نزدیک افطار از نیمه شب تا سحر با رفت و آمد مردمی که به مراکز خرید و تفریح گاه ها و مساجد می روند، جبران می شود.
لبنانی‌ها، به خرما «آقای سفره» می‌گویند و جز خرما، با چیز دیگری افطار نمی کنند. بعد از آن نوبت سوپ شوربا است که گلوی روزه داران لبنانی را تازه می کند.به طور کلی سفره لبنانی‌ها یکی از متنوع‌ترین سفره‌های جهان است و این سفره در ماه رمضان تنوع بیشتری هم پیدا می کند. مردم لبنان علاقه زیادی به پر بودن سفره، تنوع و زیبایی آن دارند و به همین دلیل، اگر سر سفره افطار یکی از لبنانی ها بنشینید، مجبورید به اصرار میزبان انواع پیش غذاها مثل تبولی، حمص، فتوش، سالاد كلم، روكا، متبل، كبه، دلمه برگ مو، سمبوسه، عرایس و فته را تست کنید.اما این داستان تنوع فقط به خوردنی های افطار ختم نمی شود. لبنانی ها به انوعاع و اقسام نوشیدنی ها هم علاقمندند و بنابراین ممکن است با خرنوب، سوس، جلاب، آب تمبرهندی و آب لواشك از شما پذیرایی کنند.انواع و اقسام كباب، بره و مرغ شكم پر، مغربیه، ملوخیه، صیادیه ماهی و سایر غذاهای دریایی هم در لبنان طرفداران زیادی دارند که البته بیشتر به عنوان وعده شام صرف می شوند.
تمام این ها به کنار، سر سفره لبنانی ها باید چشم به راه شیرینیهای محلی لبنانی هم باشید که ناگفته پیداست به اندازه غذاها و نوشیدنی ها تنوع دارند. این شیرینی ها به محض جمع شدن سفره افطار صرف می شوند و معروف ترین آنها مشبك، قطایف، كنافه، كلاج، شعیبیات، المفروكه، قاروطیه وبحصالینو هستند که معمولا در ماه مبارک رمضان صرف می شوند.در مقابل این افطاری پر و پیمان، مردم لبنان معمولا در وعده سحر غذاهای سبكی می خورند و این غذاها بیشتر شامل انواع "منقوش" می شود. منقوش غذایی است با پایه خمیر و پنیر که گاهی همراه با زیتون و ماست چكیده، تهیه می شود.در لبنان آیین "سهره" یا شب نشینی در شب های رمضان رواج زیادی دارد. به طوری که می توان گفت همه خانواده‌های لبنانی ساعاتی از شب را دور هم جمع می شوند و به شب نشینی می گذرانند. موضوع این شب نشینی ها هم از تفریح و تلویزیون دیدن تا ختم قرآن فامیلی متفاوت است. البته در این بین هستند کسانی که ترجیح می دهند در مسجد جمع شوند و تا زمان سحر عبادت کنند.
در ماه مبارک رمضان در لبنان، خیمه‌های رمضانی رواج زیادی دارند. این خیمه ها که در محلات شهر برپا می شوند، محل برگزاری برنامه‌های متنوع شهروندی هستند که تا صبح ادامه دارند. در برخی از این خیمه ها کمک های مردمی برای نیازمندان جمع آوری می شود.لبنانی ها با وجود تنوع دینی و مذهبی که در کشورشان دارند، ماه رمضان را به عنوان یک مناسبت ملی نگاه می کنند و به همین دلیل، حتی مسیحیان لبنانی هم در برنامه های ماه مبارک رمضان مشارکت دارند. آنها گاهی با مسلمانان سر سفرع افطار می نشینند، دوستان مسلمانشان را به افطار دعوت می کنند و در مراسم خیریه مسلمانان که به مناسبت ماه رمضان برگزار می شود،حضور دارند.
سوریه: از آخرین روزهای ماه شعبان، بوی رمضان را می توان در کوچه های دمشق حس کرد. بازارچه های شلوغ، مساجد تمیز، خانه های غبارروبی شده و سخنرانی مبلغان و علمایی که در مراکز فرهنگی شهر به گوش می رسد.تمام شهر انگار به استقبال مهمانی خدا رفته اند که اینطور به تکاپو افتاده اند. در دمشق قاضی شرع و مسوولان مربوط به شریعت این شهر مسوولیت اعلام آغاز ماه رمضان را به عهده دارند و برای این کار از تحقیقات انجمن های علمی کمک می گیرند. در آخرین شب ماه شعبان دادگاه شریعت دمشق ساعت ها آسمان را زیر نظر می گیرد تا بتواند در بهترین زمان هلال ماه را رویت کند.
با مشاهده هلال ماه رمضان قاضی شریعت از رسانه ها می خواهد تا این مساله را به اطلاع عموم برسانند و در مساجد اعلام کنند. از این به بعد است که باید منتظر شنیدن صدای سحرخوانان در کوچه های شهر باشید که با سحرخوانی هایشان مژده فرا رسیدن این ماه را می دهند.سحرخوان ها معمولا با عنوان "ابوطبله" به خیابان ها می آیند و با نواختن طبل خود سحرخوانی کرده و مردم را به طاعات و بندگی خداوند و خوردن سحر دعوت می کنند. در مقابل، آن عده از روزه داران که نمی خواهند صدای سحرخوانان و نواختن طبل های شان آنها را اذیت کند، تا نیمه های شب بیدار می مانند و قبل از فرا رسیدن زمان سحر، سحری خود را می خورند و بعد از آن می خوابند.
ماه رمضان در سوریه با سنت های خاصی همراه است. مردم سوریه همراه با اذان افطار گلوله توپ شلیک می کنند تا همه از زمان افطار با خبر شوند. خیابان های دمشق که در ماه مبارک رمضان عصرها شلوغ تر از همیشه است و با نزدیک تر شدن به زمان اذان مغرب خلوت تر می شود، به محض پیچیدن صدای الله اکبر اذان در بلندگوی مساجد، خالی از عابر می شود. افطار در دمشق، جز در خانه و مسجد معنایی ندارد.
در کنار مسجد بزرگ شهر دمشق، داستان سرایان داستان های "زیر سالم" و "عنتره بین شداد" را برای مردم نقل می کنند و هر کس با در دست گرفتن قلیان خود و با حرکات سر به چپ و راست به داستان ها گوش می دهد.پدیده داستان سرایی در گذشته در قهوه خانه های سوریه رایج بود اما امروز داستان سرایان به کوچه ها آمده اند و هر جا مردم بیشتر تردد کنند، همانجا بساط می کنند.
در مناطق ثروتمندنشین سوریه هم می توانید پدیده ای را ببینید که به چادرهای رمضانی معروف است. این چادرها هر سال در کنار رستوران های بزرگ و هتل های پنج ستاره برپا می شوند و در آن، ثروتمندان بهانه ای پیدا می کنند تا کمک های مردمی، زکات، صدقه و کفاره (پول، کالا و غذا) را برای فقرا جمع آوری کنند.
مردم دمشق ضرب المثل جالبی درباره ماه رمضان دارند که می گوید: "دهه اول ماه رمضان برای خوردن، دهه دوم برای لباس، دهه آخر برای شیرینی". این ضرب المثل کنایه از توجه روزه داران به وعده های غذایی شان در دهه اول ماه رمضان، خریدن لباس برای عید فطر در دهه دوم و تهیه انواع شیرینی برای عید فطر در دهه سوم دارد.
عربستان:این کشور همچنان به‌عنوان شاخص‌ترین کشور عرب در زمینه برگزاری مراسم‌های معنوی ماه مبارک رمضان به‌شمار می‌رود. کشوری که دارای بیشترین مکانهای مقدس اسلامی در جهان است و مردم این کشور و مسلمانان جهان همواره برای زیارت به دو شهر مکه و مدینه سفر می‌کنند. شبهای ماه مبارک رمضان در این شهر فضای معنوی خاصی حاکم است.
خانواده‌های عربستان عادات خاصی دارند، از جمله اینکه به‌خاطر خوش‌یمنی و نوید ماه مبارک رمضان لوازم و اثاثیه منزل خود را تغییر می‌دهند. در عربستان هزاران مسلمان در ایام ماه رمضان از سپیده صبح در تمام نقاط برای ادای مناسک عمره و عبادت اقدام می‌کنند. بعد از نماز عشاء نیز به راز و نیاز و دعا می‌پردازند.غذای مردم عربستان در ماه رمضان خرما، قهوه عربی، گوشت چرخ کرده و ماهی است.
قطر:قطری‌ها در برگزاری مراسم‌های خاصی همچون «غبقه» ید طولایی دارند. در این مراسم که در منزل بزرگان قوم و قبیله و همراه با صرف افطار و شام برگزار می‌شود، علاوه بر فرزندان و وابستگان، سایر مردم برای ادای احترام و انجام دید و بازدید در مجلس حضور می‌یابند.
همزمان با برگزاری دید و بازدید، کودکان حاضر در مراسم به اجرای آداب و رسوم آیینی اقدام می‌کنند.مسلمانان قطر معمولا از نیمه دوم ماه شعبان برای استقبال از ماه مبارک رمضان آماده می‌شوند و براساس عادت در این ماه، جشنهایی را که ریشه در فرهنگ اجتماعی آنها دارد، برگزار می‌کنند.شبهای رمضان در قطر با سایر کشورها فرق می‌کند. مسلمانان پس از برپایی نماز عشاء و «تروایح» (ویژه اهل تسنن) نشست‌های رمضانی را که شامل دو نشست ویژه مردان و بانوان است، برپا و در این نشست‌ها شیرینی، چای و قهوه عربی توزیع می‌کنند.
عمان:پادشاهی عمان بازارهای ویژه‌ای برای ماه رمضان برپا می‌کند که مردم برای خرید لوازم و مایحتاج ماه رمضان خود به این بازارها می‌روند و به خرید فانوس و چراغ‌های مختلف که رسم بیشتر کشورهای عربی و اسلامی است، می‌پردازند.سپس انواع خرما، حلوا و مواد موردنیاز سفره‌های افطار را فراهم می‌کنند. معمولا کشورهای ایران، هند، پاکستان و چین بیشترین میزان محصولات قابل فروش در این بازارها را دارند.
در این ماه دولت ساعت کار کارکنان را تغییر می‌دهد. ساعت کار آنها صبح‌ها دیرتر آغاز می‌شود و عصرها زودتر پایان می‌یابد.همه مردم عمان چه کوچک و چه بزرگ از زمانی‌که هلال ماه را می‌بینند تا زمان عید فطر به مساجد می‌روند و نماز می‌خوانند. بعد از نماز، برنامه‌های دینی و فرهنگی متفاوتی دارند که وزارت اوقاف و امور دینی آنها را تنظیم می‌کند. در این مراسم، زنان وکودکان در کلاس‌های درس برای تلاوت قرآن حاضر می‌شوند.
امارات: مراسم افطار در خاک دولت امارات تابع شرایط خاصی است. مردم در زمان افطار با هر وسیله‌ای که دارند در سواحل دریا حاضر می‌شوند و با برپایی چادر، در کنار خانواده‌های دیگر به خوردن افطار مشغول می‌شوند. در این میان مردم اقدام به تبادل غذای افطار با یکدیگر می کنند و بدین وسیله محبت و فرهنگ نوع‌دوستی میان آنها افزایش می‌یابد. حوالی عصر و زمان افطار، در سواحل امارات بازارهایی برای خرید ماهی و مواد غذایی مختلف به وجود می‌آید و مردم مایحتاج خود را از انجا تهیه می کنند.
علاوه بر این، هر کس با هر دین و هر موقعیتی باید جلوی چشم دیگران روزه باشد. هتل‌ها معمولاً جایی را برای غذا خوردن مسافران اختصاص می‌دهند و غذا را به اتاق‌ها می‌فرستند، اما غذا خوردن باید حتماً دور از چشم دیگران انجام شود. در دبی کافه‌ها و باشگاه‌ها تعطیل و مسابقات و برنامه‌های ورزشی نیز تا پایان ماه رمضان، متوقف می‌شوند.
عراق:ماه مبارک رمضان، ماهی مقدس و مهم در عراق است و عموم مردم این کشور حرمت این ماه را نگاه میدارند. عراقیهای ساکن پایتخت قبل از فرا رسیدن ماه مبارک رمضان به بزرگ‌ترین بازار قدیمی بغداد می‌روند و لوازم مورد نیاز در این ماه را خریداری می کنند.از شب اول این ماه تا آخرین شب آن، نزدیک زمان سحر، افرادی در شهر میگردند و با کوبیدن بر طبل، روزهگیران را برای خوردن سحری بیدار می‌کنند.
از مهمترین خوراکی‌های خاص مردم عراق در ماه رمضان، "باقلوا" و "زولبیا" است که مردم دراین ماه تناول می‌کنند. سوپ در افطاری هم طرفدار زیادی دارد که اغلب قبل از صرف غذا مصرف می‌شود. خرما نیز از غذاهایی است که حتما باید در سفره وجود داشته باشد.با آغاز ماه مبارک رمضان خانواده‌های عراقی با در دست داشتن سینیهای غذا به مساجد می‌روند تا غذای خود را با روزهداران یا نیازمندان تقسیم کنند.
مساجد عراق در این ماه، شاهد حرکت پر جنب و جوش مردم است ؛ زیرا غیر از نماز، برنامه‌های دینی و فرهنگی دیگری مختلفی دارد؛ نظیر سخنرانی که بعد از افطار به تبیین مسائل دینی و اخلاقی میپردازد.کودکان عراقی نیز در این ماه بازیهای مختلف و قدیمی به نام‌های ''ماجینه''، ''محیبس'' و ''صینییه'' انجام می‌دهند؛ تا این ماه را برای خود خاطرهانگیزتر کنند.
شب قدر از شبهای بسیار مهم در عراق است. شیعیان سه شب را به احتمال شب قدر احیاء می‌گیرند و در آنها با خواندن قران، ادعیه و زیارت امام حسین(ع) شب زندهداری می‌کنند. زیارت حضرت سیدالشهداء (ع) نیز ـ مانند بقیه خیرات و عبادات ـ در این ماه فضیلت بیشتری دارد. در اعمال مخصوصهی شبهای قدر هم تأکید فراوانی بر زیارت امام حسین(ع) شده است؛ لذا جمعیت انبوهی این شب را در کربلا میگذرانند طوری که در این شب‌ها جای خالی در کربلا باقی نمیماند.زیارت نجف اشرف هم حال و هوای ویژه‌ای دارد چرا که ایام شهادت و ضربت خوردن امیرالمؤمنین علی (ع) نیز در همین شب‌ها واقع می‌شود.
عید فطر در عراق با شکوه و اهمیت بسیار بیشتری نسبت به ایران برگزار می‌شود. این عید به مدت سه روز تعطیل رسمی است و مردم از چند روز قبل برای آن آماده می‌شوند. آنها لباس جدید میخرند و غذای مناسب آماده می‌کنند تا در روز عید به میهمانان تقدیم کنند. مردم عراق نوعی کیک که آن را "کلیچه" می‌نامند برای این عید میپزند و جشن و شادی همگانی به راه میاندازند.
از مهمترین برنامه های عید فطر برگزاری نماز عید فطر است. بعد از نماز هم به دیدار یکدیگر می‌روند و بزرگترها به کوچکترها عیدی می‌دهند. خیابان‌ها شلوغ است و مردم در حال رفت و آمد هستند. بچهها هم بازیهای مخصوصی در این روزها دارند. همچنین مردم فطریه را نیز به فقرا می‌دهند.مسافرتهای زیادی در این سه روز انجام می‌شود که صد البته زیارت کربلا، نجف و کاظمین در آن جای خاصی دارد.
بحرین:ماه مبارك رمضان در بحرین به عنوان یكی از كشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس از شور و حال خاصی برخوردار است و مردم این كشور چون دیگر كشورهای اسلامی همزمان با فرا رسیدن این ماه مبارك آداب و رسوم خاص ماه رمضان را بجا می آورند؛ یكی از مهمترین آداب و رسوم های ماه مبارك رمضان ماه ضیافت الهی در بحرین جلسات ، نشست ها و شب نشینی های رمضانی است كه در اصطلاح محلی به آن «غبقه» و به لهجه محلی غبگه گفته می شود.
در این جلسات كه در منازل بزرگان قوم و قبیله و همراه با صرف افطا و شام برگزار می شود، علاوه بر فرزندان و وابستگان، سایر مردم جهت ادای احترام و انجام دید و بازدید در مجلس مزبور حضور می یابند.همزمان با برگزاری این جلسات كودكان حاضر در مراسم به اجرای آداب و رسوم آیینی اقدام می كنند كه یكی از معروف ترین آنها مراسم "قرقاعون" است.
قرقاعون مراسم سنتی شعر خوانی كودكان به مناسبت فرا رسیدن ماه مبارك رمضان است كه با سرودها و اشعاری فرارسیدن ماه مبارك را یاد آوری كرده و از سوی بزرگان با نقل و شیرینی وآجیل از آنان پذیرائی می شود.علاوه بر این در بحرین مانند دیگر كشورهای عربی و بر اساس یك رسم دیرین افرادی با نام مسحراتی با نواختن طبل و دهل اقدام به بیدار كردن مسلمانان برای صرف سحری می كنند.شب نیمه ماه مبارك رمضان كه آن را مناصفه (یعنی نیمه ماه رمضان) می نامند بیشتر به برنامه مسحراتی ها اختصاص دارد.
اندونزی:ماه مبارک رمضان، برای مردم اندونزی ماه جشن و شادی است. شادماني‌هاي شبانه، تفريحات، بازي‌هاي مختلف و غذاهای متنوع، همه جزئي از فرهنگ مردم اندونزي در این ماه عزیز است.پس از رؤیت هلال ماه رمضان در اندونزی، تعدادی از افراد تا صبح در مسجد میمانند و طبل می زنند و به این نحو آغاز ماه مبارک را به دیگران اعلام کیکنند.از معروفترین غذاهای رمضانی اندونزی "ابهم" است که نوعی شیرینی شبیه کیک است. از خوردنیهای مطلوب آنها می‌توان به غذاهاي دريايي، برنج و سبزیجات نیز اشاره کرد. کباب مرغ هم برای افطار در بازار رمضان رونق دارد.
از دیگر آداب مسلمانان اندونزیایی، رفتن به مسجد قبل از نماز مغرب و خوردن افطار دسته‌جمعی است. آنها سپس به خواندن نماز مشغول می‌شوند.یک شب و روز در اندونزی، به عنوان "شب نزول قرآن" و "روز نزول قرآن" شناخته می‌شود. اندونزیاییها به این روز بسیار ارج مینهند و آن را گرامی میدارند. مراسم ویژه‌ای هم به این مناسبت در قصر ریاست جمهوری اندونزی برگزار میگردد.
مسلمانان اندونزی 10 شب آخر ماه را به شب زنده داری و عبادت می گذرانند و معتقدند یکی از این شب‌ها شب قدر است.ايرانيان مقيم اندونزي نیز همچون ديگر هموطنان خود در جنوب شرقي آسيا رمضان را گرامی میدارند. آنان در ليالي قدر، با برپايي آيين‌هاي ويژه‌اي در سوگ اولين امام شيعيان مینشینند و آيين احياء شبهای احیاء هم با حضور دهها تن از ايرانيان مقيم و خانواده‌هاي آنها در محل اقامتگاه سفير ايران در جاكارتا برگزار می‌شود.پایانبخش جشن رمضان مسلمانان اندونزی، عید فطر است. در این روز مردمی که یک ماه را با روزهداری سر کرده‌اند لباسهای نو و رنگارنگ خود را میپوشند و مراسم وذهبی خاص این روز را به جای می‌آورند.
پاکستان: مردم مسلمان پاكستان پيش از رسيدن اين ماه پيشاپيش به پيشواز اين ماه مي‌روند و آماده رفتن به ميهماني الهي مي‌شوند و هر خانواده درصدد است تا آمادگي‌هاي لازم را به منظور يك ماه روزه داري كسب كند.اعتقاد مردم پاكستان به اين ماه بسيار زياد است و اين ماه را بسيار گرامي مي دارند.جامعه سنتي پاكستان و اعتقاد راسخ پاكستانيها براي روزه داري در مقابل تهاجم فرهنگي هنوز رنگ و بوي خود را از دست نداده است.
با شروع ماه رمضان، مساجد رونق مي گيرند و مجلس وعاظ گرم‌تر از هميشه مي گردد.شيعيان و اهل سنت، هر كدام آداب و رسوم خود را تعقيب مي كنند و طبق آیینهای مذهب خود در اين ماه عبادت مي‌كنند. مجالس مختلف پس از افطار در گوشه و كنار شهر برپاست و همگان براي كسب فيض به مساجد مي روند و تا ساعت‌ها اين مراسم ادامه دارد.
شيعيان با روي آوردن به مساجد و حسينيه‌ها در مجالس مخصوص اين ماه شركت مي‌كنند كه از جمله آنها مراسم احيا و گرامي‌داشت شب‌هاي قدر و مراسم شهادت حضرت علي(ع) و روز جهاني قدس است.افطاري دادن در بين مردم پاكستان مرسوم است و در مساجد هر كسي سعي دارد با دادن افطاري كسب فيض كند و گاه سبقت گرفتن مردم براي دادن افطاري بر ديگران ديدني است.
سفره‌هاي مردم در ماه رمضان اندكي رنگين‌تر از سابق مي شود.چاشني سفره پاكستانيها هيچ‌گاه ترك نمي‌شود و در اين ماه اين چاشني ها هم رنگ و بوي ديگري دارند.پيش از رسيدن ماه رمضان شهروندان تدارك ترشي اين ماه را مي‌گيرند و بازار ترشي‌فروشي در اين ماه بسيار گرم است، همچنين خرما كه در روايات اسلامي به آن سفارش شده و ارزش غذايي بالايي نيز دارد جاي خاصي بر سر سفره مردم پاكستان دارد و افطار مردم نيز معمولاً با خرماست.
ماهي و زولبيا كه مردم پاكستان آن را "جلبي" مي نامند طرفداران زيادي در اين ماه دارد و غذاخوري‌ها كه در اين ماه به دستور دولت تعطيل مي شوند بازار گرم ترشي و "جلبي"، "پكروي"، "سمبوسه " فروشي هستند.بازارهاي پاكستان هم متناسب با اين ماه، مواد غذايي مورد نياز مردم را عرضه مي‌كنند، عده‌اي از تاجران به احترام اين ماه با اعلام كاهش نرخ سود خود سعي بر كاهش قيمت مواد غذايي در طول اين ماه را دارند و معمولاً نرخ مواد غذايي در اين ماه اندكي افزايش مي‌يابد مگر آنكه تغيير خاصي در اوضاع آيد.
در پايان يك ماه روزه داري، عيد فطر كه عيد اصلي مسلمانهاست بسيار ديدني است و خريد عيد فطر معمولاً از نيمه‌هاي رمضان شروع مي شود و تردد در بازارها به علت ازدحام جمعيت بسيار مشكل می شود.در اين عيد مردم معمولاً با ميوه، شيريني و عمدتا خشكبار از ميهمانان خود پذيرايي مي كنند و ديد و بازديد در اين عيد بيش از هر عيد ديگري است و بزرگداشت اين عيد سه روز است.نماز عيد فطر نيز در مساجد با شكوه خاصي برگزار مي‌شود و مردم هر قشر در نماز عيد فطر شركت مي كنند و اعتقاد دارند كه اين نماز مكمل روزه‌هاي‌شان است.
افغانستان:ماه رمضان در افغانستان مانند سایر کشورهای مسلمان اهمیت ویژه‌ای دارد و مردم این کشور با آداب و رسوم خاص خود در این ماه به میهمانی خدا می‌روند
.مردم افغاستان همزمان با نزدیک شدن ماه رمضان روزه می‌گیرند و با غبارروبی مساجد و مکانهای مذهبی به پیشواز ماه میهمانی خدا می‌روند.به دلیل اهمیت این ماه در بین مردم مسلمان افغانستان دولت این کشور با تعیین زمان حلول ماه مبارک رمضان و پاسداشت این روز، همه ساله اول این ماه را تعطیل اعلام رسمی اعلام می‌کند، در افغانستان بر خلاف سایر کشورهای اسلامی، نرخ مواد غذایی در این ماه کاهش می یابد و حداقل تغییر نمی‌کند.
بر اساس آمار در افغانستان ۹۹ درصد مردم مسلمان هستند که از این تعداد ۷۴ درصد پیرو مذهب حنفی و ۲۵ درصد شیعه و بقیه پیروان سایر مذاهب هستند.در ماه مبارک رمضان تلاوت قرآن و ذکر مناقب رسول اکرم(ص) و اهل بیت ایشان جایگاه ویژه‌ای دارد، اعتقادات خاص مردم به احکام و مسایل اسلامی درماه رمضان جلوه ویژه‌ای دارد و همین اعتقاد به ارزش‌ها سبب شده است که در مقابل تهاجم فرهنگی بیگانه و به خصوص غرب مقاومت کنند.
مساجد افغانستان در ماه مبارک رمضان شاهد حضور پر رنگ مردم است، شیعیان و اهل سنت افغانستان هر کدام آداب و رسوم خاص خودشان را در این ماه انجام می‌دهند، در هنگام اذان مغرب نمازگزاران با خود افطاری به مسجد می‌برند و پس از خواندن نمازمغرب و عشا افطار می‌کنند به خانه می‌آیند و شام می‌خورند. تلاوت و ختم قرآن کریم از مهمترین آدابی است که مردم افغانستان در ماه مبارک رمضان به آن توجه ویژه‌ای دارند، افطاری دادن به فقرا و کمک به آنها در بین مردم افغانستان مرسوم است و اغلب مساجد این کشور در شبهای ماه مبارک افطاری می‌دهند.
اعمال ویژه شبهای قدر در مسجدها، تکایا و مکانهای مذهبی دیگر برگزار می‌شود و مسلمانان افغانستان با احیا این شب‌ها از خداوند عاقبت بخیری و آمرزش گناهان خود را طلب می‌کنند.در افغانستان هم مانند ایران مردم از غذاهای خاصی در سفره های افطار استفاده می‌کنند، سفره‌ها در ماه رمضان اندکی رنگین‌تر از سابق می‌شود، چاشنی سفره حتی در خانواده‌های فقیر در این ماه ترک نمی‌شود و استفاده از ترشی خاص افغانی که "چتنی" نام دارد بسیار مرسوم است، خرما به‌دلیل ارزش غذایی بالا و زولبیا که مردم افغانستان به آن "جلبی" می گویند طرفداران زیادی در این ماه دارد.
عید فطر که عید اصلی و بزرگ مردم افغانستان است و گرامی داشت این روز بزرگ توسط مردم این کشور بسیار دیدنی است، نماز عید فطر نیز در مساجد جامع، خیابان‌های اصلی و فضاهای باز با شکوه خاصی برگزار می‌شود و مردم گروه گروه در نماز عید فطر شرکت می‌کنند و اعتقاد دارند که این نماز مکمل روزه‌هایشان است.
بر اساس رسوم مردم افغانستان، در شب آخر رمضان خانواده‌ها تا فطریه را پرداخت نکنند و یا آن کنار نگذارند، افطار نمی‌کنند.در روزهای آخر ماه مبارک رمضان خانواده‌ها به منظور خرید به بازارها می‌روند به همین دلیل بازارها رونق خاصی دارند، عید فطر در افغانستان سه روز است، مردم معمولاً با شیرینیهای محلی و خشکبار از میهمانان خود پذیرایی می‌کنند، دید و بازدید در عید فطر معمولا بیشتر از هر عید دیگری در افغانستان مرسوم است.
تونس:مردم تونس نیز چون دیگر کشورها، برای ماه مبارک رمضان آداب و رسوم خاصی دارند. چراغانی منازل و معابر و صله رحم گسترده از جمله برنامه های ویژه این کشور به مناسبت ماه رمضان است.ماه رمضان جایگاه ویژه‌ای میان مردم تونس دارد و همه مردم تونس اعم از فقیر و غنی در جشنهای این ماه شرکت می کنند.
در این ماه همه ساکنان تونس تمام منازل خود را با چراغ‌ها و لامپ‌ها تزئین و روشن می‌کنند، در هر شهری، در خیابان‌ها، کوچه‌ها و بازارها چراغ‌ها را می‌افروزند و این حرکت غیرعادی در ماه‌های دیگر سال انجام نمی‌شود، حتی بازارها و محلات تجاری برای برآورده کردن احتیاجات و نیازهای روزه داران تا ساعات پایان شب باز هستند.
خانواده های تونسی ماه رمضان را ماه دلجویی می‌دانند و به علت تفاوت شیوه زندگی خانواده‌ها در این عصر با زمانهای گذشته و چون فرصتی نادر است، با خانواده درجه یک و افراد خانواده خود دور یک سفره می نشینند و افطار می‌کنند.
مردم تونس درماه رمضان با شیر و خرما در مساجد افطار می کنند، سپس نماز مغرب می‌خوانند و دوباره به سفره‌های افطاری که زنان ظرفهایی به همراه غذاهای دیگری درآن قرار می‌دهند، بازمی گردند.غذاهای معروف ماه رمضان که بر سر سفره ها آورده می‌شود، فروان است. از جمله "بریک" که تخم مرغ آب پز، گوشت جوجه یا گوشت چرخ کرده، پیاز و سیب زمینی درروغن سرخ شده است. غذای دیگر "فریک" است که سوپ جو با گوشت جوجه و یا ماهی است. غذای دیگری که در سفره افطاری آنها یافت می‌شود، طاجین است که عبارت است از کیکی که از پنیر رومی و تخم مرغ و سبزیجات و گوشت در فر طبخ می‌شود. غذای اصلی آنها هنگام افطار و در ماه رمضان سبزیجات و گوشتهای مختلف است که با روغن زیتون سرخ می‌شود.
اردن:ماه مبارك رمضان در اردن همچون ديگر كشورهاي اسلامي از لحاظ مذهبي ، اجتماعي ، فرهنگي و حتي اقتصادي از ماه‌هاي ديگر ممتاز بوده و به عنوان يك ماه بي‌همتا در زندگي مردم اين كشور به شمار مي‌رود. اما شاید وجه مشخصه ماه رمضان اردن با دیگر کشورها در نحوه استقبال از آن باشد.
مردم اردن از حدود يك هفته قبل ازآغاز اين ماه مبارك از لحاظ مذهبي، رواني و مادي از جمله اصلاح، بازسازي و تميز كردن مساجد محله و آذين بندي در ورودي خانه‌ها و پنجره آپارتمان‌هاي خود به چراغ‌ها یا فانوسهایی با شكل آياتي از قرآن كريم و يا شكل هلال ماه و ستاره به استقبال ماه مبارك رمضان مي‌روند.با گذشت زمان، تنوع درانواع تزیین افزایش یافته و اجناس و دکورهای بسیاری به این مناسبت ساخته شده است.
در ده سال اخیر استقبال از ماه مبارک رمضان، تزیین خیابان‌ها و آذینبندی آنها افزایش چشمگیری نیز یافته است و علاوه بر ورودی منازل، کوچه‌ها هم با ریسههای چراغ، لامپ و فانوس زینت می‌یابند.اين چراغ‌ها و آذینها تا پس از عيد سعيد فطر باقي ميمانند.مردم اردن در اين ماه به صله رحم، ديد و بازديد، اطعام و برپايي سفره‌هاي افطاري ميان افراد جامعه نیز می‌پردازند.خانواده‌هاي روزهدار اردني عادت دارند، براي افطاري و سحري خود و يا دعوت‌هاي افطاري كه برپا مي‌كنند در هرروز از روزهاي ماه مبارك رمضان انواع و اقسام خوراكي ها، غذاها، شيريني‌ها و شربت‌هاي متنوع را در سفره خود بگذارند.
انواع غذاهای مرتبط با ماه رمضان ـ یعنی انواع "حلواها"، "شکلات"، "خرما" و "نوج" ـ با ویژگی‌های خاص ماه رمضان مانند شکل ماه و ستاره تزیین می شوند.كارمندان دولت و اكثر شركت‌ها اين ماه زودتر حقوق و همچنين پاداشی حدود صد ديناري مخصوص ماه مبارك رمضان را دريافت می‌كنند.ساعت كار ادارات دولتي در این ماه دو ساعت کسر می‌شود.وزارت كشور اردن در اطلاعيه‌اي اعلام كرده است كه در اين ماه خجسته رستوران‌ها و غذاخوري‌هاي عمومي در طول روز حق ارايه غذا به مشتريان نداشته و هر كسي كه در روز مشاهده شود كه در اماكن عمومي مواد غذايي و نوشيدني مي‌خورد تا بعد از تعطيلات عيد سعيد فطر زنداني خواهد شد.
هر ساله و پيش از فرا رسيدن ماه مبارك رمضان، افراد خير و ثروتمند ، جمعيت‌هاي خيريه ، بيشتر هتل‌هاي پنج ستاره، شركت ها، كارخانه‌ها و به علاوه وزارت اوقاف و كميته‌هاي زكات در اردن به توزيع بسته‌هاي حاوي مواد غذايي و مواد مصرفي براي مصرف در ماه مبارك رمضان بين خانواده‌هاي فقير، مستمند ، افراد يتيم و بي‌سرپرست در سراسر اردن توزيع مي‌كنند.عجیب اینکه در طی ماه رمضان در اردن به طور متوسط 70 درصد به تصادفات رانندگی اضافه می‌شود لذا پلیس جزواتی را بین رانندگان پخش می‌کند و از آنها میخواهد که امنیت حمل و نقل را رعایت کنند.عيد فطر در اردن هم بسیار مهم است؛ بطوری‌که معمولا از سوی دولت بین 3 تا 4 روز تعطیل رسمی اعلام می‌شود.
یمن: در یمن مسلمانان به انتظار رؤیت هلال ماه در مساجد می مانند، با حلول ماه مبارک رمضان به یکدگر تبریک و تهنیت می گویند، سپس از گلدسته های مساجد، رادیو و تلویزیون صدای اذان برمی خیزد و آغاز ماه رمضان را جشن می گیرند و مردان به مساجد رفته و سرودهای دینی را که از ماهها پیش آماده کرده بودند، از طریق بلندگوهای مساجد می خوانند.زنان در این ایام غذاهای خاص ماه رمضان را تهیه کنند و در رقابتی سالم با یکدیگر غذاهای مختلف را تهیه می کنند. بسیاری از آنها قبل از آغاز ماه مبارک رمضان به نظافت خانه ها و تمیز کردن آن می پردازند و برای اینکه مایحتاج ایام رمضان را تهیه کنند، به بازارها می روند و سعی در ایجاد جوی روحانی دارند. در بسیاری از روستاها مردم خانه های خود را با گچ و حنا که از مناطق خاصی در کوههای یمن استخراج کرده اند، رنگ می زنند و محله خود را به سبک سنتی می آرایند.
مسلمانان یمن با خرما، آب یا قهوه افطار می کنند، بعد برای ادای نماز به مساجد می روند و سپس به منزل آمده و غذاها می خورند. می توان گفت سفره های افطاری جایگاه خاص و پیشرفته ای میان سفره های دیگر در کشورهای عربی دارد، عموما سفره های آنها خالی از شفوت که از نان خاص و ماست تهیه شده و از شربه که از گندم با شیر و شکر یا گوشت ساخته شده است، نیست. اما غذاهای دیگری چون کبسه، سلته، عصیده، سوسی از بهترین غذای یمنیها به شمار می رود. شیرینیهای این ایام از اهمیت به سزایی برخوردار است که طی یکسری فعالیتهای تجاری از هند به یمن آمده که معروفترین آنها بنت صحن، روائی، کنافه، عوامه، قطائف، شعوبیه، بسبوسه و حتی باقلوا است.
زمان کار کارمندان یمنی از ساعت 10 صبح تا 15 عصر است و ساعت کارهای غیر اداری نیز از ساعت 21 تا 1 بامداد است که به نظر می رسد در این ساعات شب فعالیت بیشتر از روز است، به طوری که این ایام فرصتی برای مرخصی کارمندان به شمار می رود تا با داشتن کار کم با خانواده های خود به سفر بروند.کودکان بی صبرانه منتظر فرا رسیدن ماه رمضان هستند تا مانند بزرگان روزه بگیرند . بسیاری از آنها در مقابل نزدیکان وانمود می کنند که روزه هستند اما مخفیانه می خورند چون توانایی روزه گرفتن ندارند تنها تظاهر به روزه داری می کنند. در این ایام شبکه های مختلف برنامه های خاصی برای کودکان اعم از مسابقات دینی،فرهنگی و علمی و سریال و فیلم نمایش می دهند.
مناسبتهای اجتماعی چون برگزاری جشن عروسی و دیگر جشنها در این ایام ممنوع است، چرا که این ماه، ماه توبه و استغفار است و جشنها زمانی برای لهو و لعب به شمار می روند. مسلمانان بیشتر وقت خود را به تلاوت قرآن و خواندن کتابهای حدیث و فقه می گذرانند، به طوری که فعالیتهای ورزشی و فرهنگی در ماه رمضان در یمن کاهش چشمگیری پیدا می کند، آنها سعی می کنند به جای هر کاری، فعالیتهای خیرخواهانه داشته باشند.
کنار گذاشتن اختلافات و بخشیدن یکدیگر از اموری است که در این ایام بسیار زیاد است، زیرا مسلمانان سعی می کنند تا روحانیت این ماه را حفظ کنند، مسلمانان یمن آرزو می کنند که ای کاش همه سال ماه رمضان بود تا مردم با برادری و الفت در کنار یکدیگر زندگی می کردند.با وجودی که شبکه های مختلف مسلمانان را برای سحری از خواب بیدار می کند، اما وجود سحرگو پدیده ای است که با فرا رسیدن ماه رمضان دیده می شود. مسلمانان سحری را نیز با همسایه ها و نزدیکان خود می خورند، در سحری از غذاهای خاصی چون فول با آب میوه می خورند.
با پایان رسیدن ماه رمضان اندوه و حزن تمام وجود آنها را فرا می گیرد که از ماه رحمت و مغفرت خداحافظی می کنند و گاهی با خواندن شعرهایی احساس خود را ابراز می کنند. اما با فرا رسیدن عید سعید فطر آنها به استقبال این روز می روند، بهترین لباس خود را می پوشند و با شیرینی به دیدن خانواده، دوستان و نزدیکان خودمی روند و به یکدیگر به ویژه کودکان هدیه می دهند.
الجزایر:ماه مبارک رمضان و گرفتن روزه در نزد اقشار مختلف جامعه الجزایر از تقدس ویژه ای برخوردار است به گونه ای که در این کشور هیچ مورد تظاهر به روزه خواری حتی از سوی نوجوانان، مسافران و غیر مسلمانان دیده نمی شود.
مسلمانان این کشور که با غبارروبی و فرش کردن تمامی بخش های مساجد و تزیین آنها با چراغ های رنگی و آماده کردن غذایی چون ˈشورباˈو شیرینی های ویژه ماه رمضان از ماه خدا استقبال کردند این روزها به رغم گرمای شدید تابستان نیمه ماه رمضان را سپری می کنند.مردم مسلمان الجزایر در این ماه در دیدار و احوال پرسی های خود با گفتن ˈ رمضان مبارکˈ و ˈرمضان الکریمˈ و ˈصح الفطرکمˈ ضمن آرزوی قبولی طاعات و عبادات از خداوند متعال سلامتی یکدیگر را برای گرفتن روزه مسالت می نمایند.
گویی در ماه رمضان، روز و شب در این کشور جای خود را به یکدیگر داده اند و مردم الجزایر بسیاری از ساعات روز را به استراحت در منزل می پردازند و شب ها پس ازافطار تا نزدیک سحر بیدار و در حال گشت و گذار در خیابان ها و میادین شهر هستند.
پس از افطار دسته‌های مختلف زن و مرد بویژه جوانان برای شرکت در آیین های ماه رمضان بویژه نماز تروایح به مساجد می‌روند، گروههایی از مردان و جوانان نیز به قهوه خانه‌های سنتی و برخی خانواده‌ها نیز به کنسرت‌های موسیقی آیینی ویژه رمضان که در نقاط مختلف شهر برپا می شود می‌روند و لحظات شادی را در کنار سایر اعضای خانواده می‌گذارنند.
قهوه خانه‌های سنتی الجزایر دقایقی پس از آغاز وقت افطار ، درها را به روی مشتریان باز می‌کنند و آنها تا نزدیک سحر به گفت و گو درباره موضوعات مختلف از جمله چگونگی سر کردن با گرسنگی و تشنگی بویژه در روزهای گرم ، مسایل سیاسی و اجتماعی و نحوه گذران زندگی می‌پردازند. درهمین حال حضور گسترده جوانان در صف‌های نماز جماعت بویژه در ماه رمضان طی سالهای اخیر روندی رو به افزایش داشته است .زنان مسلمان الجزایری نیز در این ماه به پخت غذاهایی چون ˈشوربا با ماکارونیˈ، ˈ الحریرهˈ، ˈالبربوشهˈ، الشخشوخهˈ(نوعی ترید) وˈ الطاجینˈ و شیرینی هایˈقلب اللوزˈ، ˈالمقروطˈ و ˈالزلابیهˈ می پردازند.
وزارت اوقاف وامور دینی الجزایر در چند سال اخیر با برنامه های متنوع مذهبی در مساجد مهم زمینه حضور بیشتر مردم در این اماکن مذهبی را فراهم کرده است.برگزاری مسابقات محلی و بین المللی تلاوت وحفظ قرآن کریم و دعوت از قاریان برجسته کشورهای اسلامی و همچنین مسابقات قرآن کریم ویژه نوجوان از دیگر برنامه های پر طرفدار در ماه مبارک رمضان در الجزایر است.
بوسنی و هرزگوین:ماه مبارک رمضان در بوسنی و هرزگوین حال و هوای ویژه‌ای دارد و مسلمانان بوسنیایی نیز مانند مسلمانان سایر کشورهای اسلامی با برگزاری برنامه‌ها و مراسم‌های به خصوصی ماه رحمت و برکت را جشن می‌گیرند که از آنها می‌توان به برگزاری مراسم افطار دسته‌جمعی، شبهای انس با قرآن و نیز کنسرت‌های الهیه‌خوانی اشاره کرد.
شبکه‌های تلویزیونی مرتبط با مسلمانان نیز تلاش می‌کنند با پخش الهیه (سرود‌هایی با مضامین دینی) و نیز سایر برنامه‌های دینی هرچه بیشتر در ایجاد حال و هوای رمضانی سهیم شوند.شعائر الهی و عبادات در طول شبانه روز توسط مسلمانان ادا می‌شود و صدای تلاوت آیات قرآن كریم در این ماه از بلندگوهای مساجد قطع نمی‌شود.
یكی از مظاهر دوستی و مودت میان مردم بوسنی - با هر دین و مذهبی كه باشند- جمع شدن بر سر سفره‌های افطار است. ماه رمضان آغاز یادآوری اخوت و دوستی با خود و دیگران و دوری از محرمات است.
همزمان با فرا رسیدن ماه پر خیر و بركت رمضان، مساجد و عبادتگاه‌های بوسنی با چراغ‌ها و تزئینات متنوع آذین بندی می‌شوند. این نورافشانی‌ها نه تنها برای روشن شدن مساجد، بلكه به منظور بیدار شدن روحیه همكاری میان مردم و گرفتن دست فقیران توسط ثروتمندان است.
بسیاری از مردم بوسنی ماه رمضان را فرصتی برای آزادی زندانیان جرایم مالی می‌دانند، لذا كمك‌های مردمی به منظور پرداخت بدهی زندانیان، جمع آوری شده و به این ترتیب انس و الفتی میان آنان ایجاد می‌شود.
در ماه مبارك رمضان، هدایا و صدقات افزایش می‌یابد؛سفره‌های افطار ماه رمضان نیز تنها برای نیازمندان مسلمان نیست بلكه تمامی نیازمندان ادیان دیگر از جمله مسیحیان نیز در این افطاری‌ها شركت داده می‌شوند.
از غذاهای مورد علاقه مردم بوسنی كه معمولا در سفره‌های افطار آنان دیده می‌شود، مرغ شكم پر، كباب،پیراشكی گوشت و سبزیجات، كدو، اسفناج و انواع سالاد است كه با ذغال پخته می‌شود.
انتهای پیام/
