مروری بر فتوای جهاد کفایی آیت الله سیستانی/نقش مهم و سرنوشت ساز این فتوا در متحد ساختن صفوف مردم عراق
آیت‌الله سیدعلی سیستانی مرجع عالی دینی عراق، به دنبال حمله داعش به عراق و سقوط موصل در 10 ژوئن 2014، فتوای "جهاد کفایی" را در دفاع از عراق و مقدسات آن اعلام کرد؛ این فتوا زمینه‌ساز تشکیل "الحشد الشعبی" به عنوان جزئی از نیروهای مسلح عراق شد که در فرآیند مبارزه با تروریست‌های داعش در این کشور، نقش مهمی ایفا کرد.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه بین الملل خبرگزاری تقریب، زهرا غلامی: ششمین سالروز صدور فتوای تاریخی «جهاد کفایی» توسط آیت الله سیستانی، مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق، یادآور نقطه عطف تحقق دستاوردها و پیروزی‌های تاریخی و ارزشمندی است که در سایه صدور چنین فتوایی محقق شدند.
مرجعیت عراق همواره تلاش کرده است، در مواقع ضروری با فتواها و نظرهایی که صادر می کند این کشور را از بن بست امنیتی و سیاسی نجات دهد.
یکی از مهمترین فتواها، فتوای آیت الله سیستانی در 14 ژوئن 2014 بود که مبارزه با گروه تروریستی داعش را «واجب کفایی» اعلام کرد.
ژوئن 2014 عراق با تهاجم گروه تروریستی داعش مواجه شد و بخش های زیادی از جغرافیای این کشور در اشغال این گروه تروریستی که مورد حمایت برخی کشورهای منطقه و قدرت های فرامنطقه ای نیز بود، قرار گرفت؛ داعش شهرهای فلوجه و سامرا را تصرف کرد و وارد استان‌های سنی‌نشین الانبار، نینوا و صلاح الدین شد و سپس موصل را نیز تصرف کرد؛ نیروهای داعش در این مناطق دست به اقدامات تروریستی و کشتار مردم زدند.
در همان سال سازمان حشد الشعبی با فتوای آیت الله سیستانی شکل گرفت و نقش برجسته ای در مبارزه با تروریسم داعشی و حفظ تمامیت ارضی عراق ایفا کرد.فتوای آیت الله سبب شد حشد الشعبی از پشتوانه «همبستگی ملی» نیز برخوردار باشد. آیت الله سیستانی این نیرو را به فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق مرتبط کرد.
در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۶ (ششم آذر ۹۵) هم در ادامه سازماندهی الحشد الشعبی «قانون الحشد الشعبی» در پارلمان تصویب شد.
هسته اولیه الحشد الشعبی از میان شیعیان عراق شکل گرفت، اما پس از آن، دیگر گروههای قومی عراق از جمله اهل تسنن، کُرد‌ها و مسیحیان و حتی ایزدی‌ها در آن مشارکت کردند.
به جرأت می توان گفت، حشدالشعبی عامل اصلی شکست داعش و نجات مردم عراق بود و همچنین نقش تعیین کننده‌ای در تغییر موازنه نبرد علیه تروریسم در منطقه ایفا کرد.
فتوای آیت الله سیستانی به نحو وجوب کفایی بود، به این معنا که در ابتدا بر همه واجب بود، اما پس از آنکه نیروی کافی برای جهاد فراهم شد، وجوب آن از بقیه ساقط شد. در این فتوا که در نماز جمعه شهر کربلا و از سوی نماینده وی، عبدالمهدی کربلایی اعلام شد، از همه کسانی که توانایی حمل اسلحه دارند خواسته شد در کنار نیروهای نظامی دولت عراق با داعش بجنگند.
در پی صدور این فتواحدود دو میلیون نفر از مردم پیر و جوان عراق فوج فوج به این فتوا لبیک گفتند که این حرکت زمینه‌ی تشکیل حشدالشعبی را فراهم کرد.
صدور فتوای تاریخی جهاد کفایی، توسط مرجعیت دینی عراق در واقع خط پایانی بر پیشروی‌های تکفیری‌ها بود و روند تسلط آنها بر مناطق مختلف عراق را به یکباره متوقف ساخت. این فتوای تاریخی علاوه بر تحقق دستاوردهای میدانی و ملموس، فشار روانی فراوانی را نیز به تکفیری‌ها تحمیل کرد .
فتوای جهاد کفایی زمانی صادر شد که محافل اسلامی سرشار از فتاوای تکفیری بود؛ این فتوای آیت الله سیستانی در برهه‌ای حساس از تاریخ عراق موجب شد تا این کشور بار دیگر روی صلح و ثبات را به خود ببیند.
در پنجمین سالگرد صدور فتوای جهاد کفائی، پارلمان عراق تصویب کرد که ۱۳ حزیران (سالروز صدور فتوای آیت الله سیستانی) به عنوان مناسبتی ملی گرامی داشته شود.
حجت الاسلام غریب رضا نماینده مجمع جهانی تقریب مذاهب در سوریه به بیان خاطره خود از دیدار با حجت الاسلام و المسلمین شهرستانی نماینده آیت الله سیستانی درباره صدور فتوای دفاع مقدس می گوید: مقرر شده بود جمعی از فعالان بسیج مردمی عراق (حشد الشعبی) در سفر به قم در مراسم روضه خوانی منزل حجت الاسلام و المسلمین شهرستانی، نماینده‌ی آیت الله سیستانی شرکت کنند و بعد از مراسم دیداری با ایشان داشته باشند.
به همراه گروه در مراسم شرکت کردم. آقای نظری منفرد منبر رفت. سخنرانی به زبان فارسی بود. از یکی از مهمانان پرسیدم از سخنرانی چیزی متوجه شدید؟ گفت آیه و روایت و اشعار عربی زیاد داشت. ۴۰ درصد سخنرانی را فهمیدیم!
حجت الاسلام غریب رضا ادامه داد: بعد از مراسم، شام خوردیم و آقای شهرستانی هم در جمع دوستان عراقی حاضر شدند و جلسه‌ی انسی برقرار شد. در ضمن سخنان خوبی که رد و بدل شد ایشان به تناسب حضور اعضای حشد الشعبی عراق، خاطره‌ای را از آیت الله سیستانی و خاطره‌ی دیگری را از امام خامنه‌ای درباره فتوای جهاد کفایی در عراق تعریف کردند که تا به حال در جایی منتشر نشده بود از ایشان اجازه گرفتم که خاطره را نقل کنم.
حجت الاسلام و المسلمین شهرستانی گفت: در دیداری که با آیت الله سیستانی داشتم، از ایشان شنیدم که قبل از صدور فتوا با امام زمانعلیه السلام نجوا کردم و به ایشان توسل کردم، خطاب به حضرت گفتم:» من از خودم هیچ ندارم هر چه دارم از شما دارم شما در انجام این وظیفه من را یاری کنید». بعد از این توسل فتوای مشهور جهاد کفایی را علیه حملات داعش صادر فرمودند.
برهم احمد صالح، رئیس جمهوری عراق، در ششمین سالگرد صدور فتوای آیت الله العظمی سید علی سیستانی،با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توییتر، نوشت: فتوای جهادی عالی ترین مرجع سید علی سیستانی را با احترام به یاد می آوریم که نیروهای ملت در رویارویی با باندهای داعش را بسیج کرد؛ فداکاری ها و همبستگی نیروهای امنیتی از ارتش، حشد الشعبی و پیشمرگ، حماسه پیروزی بر تروریسم را رقم زد.
مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق هم به مناسبت سالگرد صدور فتوای جهاد کفایی گفت: فتوای آیت الله سیستانی مانع گسترش گروهک های داعش شد و سرشت جنایتکار آن را آشکار کرد و عراق را از توطئه های های سیاه داعش نجات داد و نقش بسزایی در برانگیختن روحیه ملّی و مشارکت مردم در حمایت از وطن داشت.
در هر صورت، آنچه که واضح به نظر می‌رسد این است که فتوای تاریخی «جهاد کفایی»، ضربات جبران ناپذیری را به تکفیری‌های داعش تحمیل کرد. این فتوا همچنین نقش مهم و سرنوشت سازی در متحد ساختن صفوف مختلف عراقی‌ها داشت و از شیعیان و اهل تسنن تا مسیحیان و ایزدی‌ها را دوشادوش یکدیگر در نبرد با تکفیری‌ها قرار داد. امروز تمامی اقشار عراق از شیعه و سنی تا مسیحیان و ایزدی‌ها جملگی بر این باورند که اگر فتوای جهاد کفایی آیت الله سیستانی نبود،داعشی ها همچنان به در عراق جولان می‌دادند و تهدیدی برای تمامی کشورهای منطقه محسوب می‌شدند.
اکنون که ششمین سالروز صدور جهاد کفایی مرجعیت دینی عراق فرا رسیده، بیش از پیش اهمیت این فتوای تاریخی آشکار شده است. این مسأله نشان می‌دهد که مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق پشتوانه بزرگی برای حفظ صلح، ثبات و امنیت این کشور محسوب می‌شود؛ به گونه‌ای که در بزنگاه‌های حساس و سرنوشت ساز، عراق را در برابر تهدیدات به سمت پیروزی هدایت می‌کند.
آیت الله سیستانی به عنوان مرجع عالیقدر شیعیان بر خلاف گروههای سیاسی عراق نگاه فرقه ای و تقلیل گرایانه به مردم و تحولات این کشور ندارد بلکه نگاه مرجعیت، نگاه ملی در چارچوب هویت و تمامیت ارضی عراق و تاکید بر وحدت میان شیعه و سنی است.
این نگرش عامل مهمی در مقبولیت مردمی مرجعیت عراق و کارآمدی نقش آن در برهه های حساس از تحولات این کشور است؛ برای مثال، سازمان حشد الشعبی، سازمانی صرفاً متشکل از شیعیان نیست بلکه اهل سنت و مسیحیان عراقی نیز در این سازمان عضویت دارند.
در همین راستا، آیت الله سیستانی در دیداری که با "آیت الله محسن اراکی" ، دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی داشته اند، عنوان کردند: به نیروهای حشد الشعبی گفتم که شما خود را سپر بلای مردم و خانواده های اهل سنت کنید که داعش آنها را مورد هجوم قرار می دهد و امنیت آنها را سلب کرده است.
