مراکش و عادی‌سازی ارتباط با رژیم صهیونیستی؛ ننگ به قیمت جنگ
با وجود رابطه دیرینه‌ای که مراکش دست‌کم از ۱۹۹۹ با رژیم صهیونیستی داشته است، غیرمنتظره نبود که این کشور نیز وارد عادی‌سازی با رژیم اسرائیل شود اما به اعتقاد ناظران بین‌المللی این توافق ننگین می‌تواند برخلاف هدف خود حرکت کند و جنگ و تنش‌های جدیدی را در خاورمیانه و شمال آفریقا در پی داشته باشد.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه سایر رسانه ها خبرگزاری تقریب، ایکنا در گزارشی نوشت:
بعد از اینکه دونالد ترامپ پنجشنبه، ۲۰ آذر، در توئیتر خود از عادی شدن روابط بین مراکش و رژیم صهیونیستی خبر داد، بسیاری از کشورهای اسلامی، گروه‌های مقاومت و حامیان فلسطینیان مانند اتفاق مشابهی که ماه‌های گذشته بین امارات، بحرین، سودان و رژیم صهیونیستی رخ داده بود، از این تصمیم انتقاد کردند و این توافق ننگین را خیانت به آرمان فلسطین دانستند.
به نظر می‌رسد دونالد ترامپ در حالی که روز‌های آخر ریاست‌جمهوری را می‌گذراند، تلاش می‌کند که پروژه به اصطلاح صلح کشورهای عربی و اسلامی با اسرائیل را تا جای ممکن پیش ببرد.
از سوی دیگر با توجه به گمانه‌زنی‌ها، کشورهایی مانند قطر، عمان و عربستان سعودی در صف عادی‌سازی روابط با تل‌آویو قرار گرفته و هریک بهانه‌های خاص خود (اعم از سیاسی یا اقتصادی) را دارند. مراکش برای برقراری روابط با رژیم صهیونیستی از دولت آمریکا خواسته بود که منطقه صحرای غربی را به عنوان بخشی از این کشور به رسمیت بشناسد. مراکش از دهه ۱۹۷۰ تاکنون این منطقه را به کنترل خود درآورده اما جنبشی مخالف حکومت مراکش به نام جبهه پولیساریو در آنجا فعالیت می‌کند.
در حال حاضر مراکش قرار است با رژیم صهیونیستی روابط دیپلماتیک کامل برقرار کند و پروازها میان دو طرف، همانند پروازهای دبی به تل‌آویو، از سر گرفته شود. جراد کوشنر، مشاور ریاست‌جمهوری آمریکا، گفته است که اسرائیل دفاتر رابط خود را در رباط، پایتخت مراکش، بازگشایی می‌کند و مراکش نیز همین کار را در تل‌آویو انجام می‌دهد.
در سال ۱۹۷۵ وقوع جنگ بین جدایی‌طلبان جبهه پولیساریو صحرای غربی و مراکش، دولت این کشور را بر آن داشت تا به دنبال کمک‌های سرّی و مخفیانه اطلاعات جاسوسی رژیم صهیونیستی باشد.
تل‌آویو و رباط؛ روابطی که تازگی ندارد
روابط مراکش و رژیم صهیونیستی از سابقه نسبتاً طولانی‌ای برخوردار است. حضور یهودیان در مراکش هم سابقه‌ای تاریخی دارد. اولین یهودیان حدوداً دو هزار و پانصد سال پیش با فنیقی‌ها پا به خاک مراکش گذاشتند. در قرن پانزدهم نیز یهودیان در فرار از تعقیب و آزار فردیناند دوم، پادشاه وقت اسپانیا، با طی‌کردن مدیترانه خود را به مراکش رساندند.
در جریان جنگ جهانی دوم، مراکش از جمله مقاصدی بود که با توجه به نزدیکی به اروپا هزاران یهودی را، که از بیم قتل‌عام توسط نازی‌ها اروپا را ترک کرده بودند، پذیرفت. در آن زمان مراکش مستعمره فرانسه بود، ولی محمد پنجم، پادشاه وقت این منطقه، حاضر نشد به امضای قانون وضعیت فوق‌العاده با حکومت دست‌نشانده نازی‌ها در فرانسه تن بدهد و به این ترتیب مانع اعزام یهودیان پناهجو در مراکش به اردوگاه‌های نازی‌ها شد.
بعد از جنگ جهانی دوم و بعد از اینکه رژیم صهیونیستی اعلام موجودیت کرد، مراکش به طور رسمی و مانند سایر دولت‌های عربی و اسلامی در وضعیت جنگی با رژیم صهیونیستی به سر می‌برد. مهاجرت یهودیان از مراکش بعد از ۱۹۴۸ و اوج گرفتن احساسات ضدیهودی در مراکش شدت یافت و عده زیادی از یهودیان مراکش از این کشور مهاجرت کردند.
با این همه در زمان پادشاهی حسن دوم در مراکش اخباری مبنی بر ارتباط دولت این کشور با مقامات صهیونیست شنیده می‌شد. روزنامه تایمز اف اسرائیل در ۲۰۱۶ گزارش داد که حسن دوم از عوامل موساد و شین بت(سازمان اطلاعات رژیم صهیونیستی) در کنفرانس اتحادیه عرب در ۱۹۶۵ در کازابلانکا دعوت کرده و این نقش مهمی در شکست‌های سنگین نظامی مصر، اردن و سوریه از سوی اسرائیل در جنگ شش روزه (۱۹۶۷) داشت.
قبل از این هم پادشاه حسن دوم با اعضای موساد رابطه متقابل برقرار کرده بود که وی را در انجام عملیاتی در فرانسه برای ربودن و ناپدید کردن مهدی بن برکه(سیاستمدار چپ‌گرای مراکش)، مخالف دولت مراکش در پاریس یاری کرده بودند. در ۲۰۱۴ ارتش رژیم صهیونیستی اعلام کرد که موساد در عملیات سرویس مخفی پادشاه مراکش با آن کشور همراهی کرده است.
در ۱۹۷۵ وقوع جنگ صحرای غربی، مراکش را بر آن داشت تا به دنبال کمک‌های سری و مخفیانه اطلاعات جاسوسی رژیم صهیونیستی باشد. حسن دوم در دیداری که در ۱۹۸۶ با شیمون پرز، نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی، در رباط داشت، تلاش کرد تا بن‌بست رابطه با رژیم صهیونیستی را بشکند، اما با واکنش و اعتراض اتحادیه عرب و مردم مراکش روبه‌رو شد. حسن دوم در نهایت مجبور شد از خواسته خود عقب‌نشینی کند. با وجود این، ارتباط حسن دوم با پرز ادامه داشت تا جایی که بعد از فوت حسن دوم در سال ۱۹۹۹، پرز با ارسال پیامی همدردی خود را اعلام کرد. پسر حسن دوم، محمد ششم، رویكرد پدر را حفظ كرد و پیوند پنهانی مراكش و رژیم صهیونیستی را زنده نگه داشت.
ایران‌هراسی برخی رژیم‌های دیکتاتور عربی باعث شد که مراکش هم تقویت روابط با رژیم صهیونیستی را به عنوان بخشی از سیاست خارجی خود در پی بگیرد. برای مثال هم رژیم صهیونیستی و هم مراکش از جمله شرکت‌کنندگان کنفرانس ضد ایرانی ورشو در ۲۰۱۹ بودند و در ژانویه ۲۰۲۰ مراکش سه پهپاد از رژیم صهیونیستی به عنوان بخشی از معاملات تسلیحاتی ۴۸ میلیون دلاری با این رژیم دریافت کرد.
در عرصه فناوری‌ها و تبادلات کشاورزی نیز همکاری‌های بین رباط و تل‌آویو گسترده است. در حال حاضر سالانه حدود ۵۰ هزار یهودی از سراسر جهان به مراکش سفر می‌کنند. اکثر این افراد از سرزمین‌های اشغالی می‌آیند و هدف سفرشان هم دیدن خویشاوند یا مراکز تاریخی یهودیان است. دست‌کم یک میلیون نفر از جمعیت سرزمین‌های اشغالی اصل و نسب مراکشی دارند.
عادی‌سازی برخلاف اهداف خود حرکت خواهد کرد
برخی ناظران بین‌المللی و کارشناسان عقیده دارند این عادی‌سازی می‌تواند برخلاف هدف خود حرکت کرده و تنش‌های جدیدی را در خاورمیانه و شمال آفریقا با خود به همراه داشته باشد. به عقیده کریم مزران (Karim Mezran)، کارشناس مسائل خاورمیانه اعلام عادی‌سازی روابط بین مراکش و رژیم اسرائیل در ظاهر گام مثبتی در جهت کاهش تنش‌ها در منطقه خاورمیانه است اما با توجه به شرایط موجود این اقدام ممکن است منجر به درگیری جدیدی شود.
در این اظهار نظر که در وب‌سایت شورای آتلانتیک منتشر شده، مزران با اشاره به درگیری‌های بین مراکش و جبهه پولیساریو در صحرای غربی گفته است: در واقع، به رسمیت شناختن حاكمیت مراكش بر سرزمین صحرای غربی از سوی ترامپ، ممكن است با واکنش مسلحانه جبهه پولیساریو در صحرای غربی و الجزایر به عنوان حامی آن پاسخ داده شود.
نبیل خوری(Nabeel Khoury)، دیگر عضو و کارشناس شورای آتلانتیک با اشاره به نادیده گرفته شدن وضعیت صحرای باختری نوشت: این توافق، معامله دیگری به نفع رهبران ایالات متحده، اسرائیل و مراکش در مورد قطعه زمینی بوده که متعلق به آنها نیست. بار دیگر، ترامپ سرزمینی را (بدون هیچ بحثی در کنگره) بدون مذاکره با طرفین واگذار کرده است.
هر چند ترامپ اعلام کرده که حاکمیت مراکش بر صحرای باختری را به رسمیت می‌شناسد اما واقعیت‌های میدانی بیانگر این نکته است که موضع سازمان ملل، جبهه پولیساریو و الجزایر و حتی روسیه درباره این مسئله هیچ تغییری در عمل رخ نخواهد داد و حتی اقدام آمریکا موجب افزایش تنش در روابط مراکش با همسایگان و درگیری بیشتر با پولیساریو خواهد شد.
خوری در این باره اضافه می‌کند: ترامپ بار دیگر سه دهه تلاش دیپلماتیک ایالات متحده و سازمان ملل را که از طریق همه‌پرسی و رایزنی برای رسیدن به یک راه حل مسالمت‌آمیز در مورد صحرای غربی انجام شده بود، نادیده گرفت. این تصمیم در روز جهانی حقوق بشر، گرفته و به نام صلح صدمه‌ای به مردم وارد شد، درحالی که مردم منطقه را به صلح واقعی نزدیك نخواهد كرد.
دولت دونالد ترامپ با این اقدام نشان داد که کمترین ارزشی برای توافقات بین‌المللی قائل نیست و در این میان مصوبات سازمان ملل هم برای دونالد ترامپ و دولت وی بی‌ارزش است. انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس و به رسمیت شناختن این شهر به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی و به رسمیت شناختن مالکیت این رژیم بر بلندی‌های جولان دو موردی بودند که ترامپ برخلاف مصوبات سازمان ملل و در جهت منافع رژیم صهیونیستی آنها را نادیده گرفت.
اقدام اخیر در به رسمیت شناختن حاکمیت مراکش بر منطقه صحرای غربی، برخلاف انتظار نه تنها صلح را در شمال آفریقا و خاورمیانه به خطر می‌اندازد، بلکه جبهه‌بندی‌های جدیدی را در این منطقه شکل خواهد داد.
.jpg)
.jpg)
