راهبردهاي رسانه‌اي براي مقابله با چالش‌هاي فراروي وحدت اسلامي

مقدمه: 
 امروز در حالي که جهان اسلام بيش از هر زمان ديگر به وحدت و تفاهم نياز دارد دستگاه‌هاي تبليغاتي غرب با سوء استفاده از فن آوري ارتباطات، عمليات رواني و تبليغي، قدرت نرم و جنگ رسانه اي،وحدت جهان اسلام را نشانه گرفته اند. در اين عرصه گسترش ارتباطات در حوزه‌هاي فرهنگي و ديني موجب شده تا نظام‌هاي رسانه‌اي در دنيا به عنوان ابزاري مؤثر براي تأثير گذاري بر افکار عمومي فعاليت خود را دنبال نمايند. از سوي ديگر گسترش روزافزون گفتمان‌هاي عمومي در برابر گفتمان‌هاي رسمي نقش رسانه را افزايش داده و منجر به ورود گفتمان‌هاي غير رسمي به حوزه رسانه شده است. 

در ارتباط با اهميت فعاليت‌هاي رسانه‌اي حضرت آيت الله خامنه‌اي رهبر معظم انقلاب اسلامي ايران فرموده اند :
" امروز شما ببينيد وسايل تبليغ در دنيا چقدر متنوع شده، اين طرفِ دنيا يک نفر جوان پاي يک دستگاه کوچک مي‏نشيند و افکار، تصورات، تخيلات، پيشنهادهاي فکري و پيشنهادهاي عملي را از سوي هر کسي - بلکه هر ناکسي - از آن طرفِ دنيا دريافت مي‏کند. امروز اينترنت و ماهواره و وسايل ارتباطي بسيار متنوع وجود دارد و حرف، آسان به همه جاي دنيا مي‏رسد. ميدان افکار مردم و مؤمنين، عرصه‏ي کارزار تفکرات گوناگون است.امروز ما در يک ميدان جنگ و کارزار حقيقي فکري قرار داريم.اين کارزار فکري به‏هيچ‏وجه به زيان ما نيست، به سود ماست، اگر وارد اين ميدان بشويم و آنچه را که نياز ماست - از مهمات تفکر اسلامي و انبارهاي معارف الهي و اسلامي - بيرون بکشيم و صرف کنيم، قطعاً بُرد با ماست، ليکن مسأله اين است که ما بايد اين کار را بکنيم." 

در اين عرصه قدرت‌هاي بزرگ از راه تسلّط بر شبکه‌هاي ارتباطي و رسانه‌هاي جمعي، عادات و آداب خود را در ديگر کشورها رواج مي دهند تا با تضعيف فرهنگ‌هاي ملل ديگر، انديشه ايجاد جهاني تک فرهنگي را محقق سازند.
اشاعه ‌ عقايد، فرهنگ و آداب متنوع، از مذاهب و اديان، مکتب‌هاي زميني و مادي، مليت‌ها و قوميت‌ها از طريق رسانه‌هاي سنتي و مدرن، اديان و مذاهب را در معرض يک رقابت کاذب – سلطه اخلاق استعماري- قرار داده و عامل مهمي براي تفرقه و تشتت بين پيروان مذاهب بخصوص در جهان اسلام شده است. اين آشکار است که وقتي روح اسلام و فرهنگ مسلمانان با رواج فرهنگ غرب از جامعه اسلام رخت بربندد، «اتحاد» که يکي از مظاهر فرهنگ اسلامي است، در کشورهاي اسلامي و ميان مسلمانان محقق نخواهد گشت. 

کارکرد رسانه‌ها، مطبوعات، شبکه‌هاي ماهواره‌اي و خبري، در عصر حاضر چنان گسترش يافته که قدرت‌هاي بزرگ بخش اعظمي از بودجه را براي ساخت و يا نظارت بر اين بخش‌ها اختصاص داده اند.نمود اين تحرکات را مي‌توان در سياست‌هاي جنگ طلبانه آمريکا در افغانستان و عراق مشاهده کرد که با استفاده از تبليغات و گزارشات منتشره در نشريات و رسانه‌هاي وابسته، توانست اجماع جهاني را جهت حمله نظامي به اين کشورها به دست آورد.در اين برهه متاسفانه بسياري از رسانه‌هاي جهان اسلام نيز در دام شگردهاي حرفه‌اي نظريه پردازان حوزه ارتباطات و مديريت رسانه‌اي غرب گرفتار شده و حرکت مستقلي را براي مقابله با اين وضعيت صورت ندادند. 

البته در سال‌هاي اخير گام‌هاي مثبتي در كشورهاي اسلامي جهت ايجاد هماهنگي رسانه‌اي برداشته شده که نمونه آن كنفرانس وزراي كشورهاي اسلامي در عربستان است. در اين اجلاس مطرح شد که كشورهاي اسلامي بايد شبكه‌هاي منسجم و هدفمند براي خنثي سازي توطئه‌هاي رسانه‌اي دشمنان داشته باشند.همچنين از سرمايه داران مسلمان خواسته شد که سرمايه خود را به جانب راه اندازي، توسعه و گسترش رسانه‌هاي جمعي معطوف نمايند و رسانه‌هاي اسلامي بيش از پيش شبكه‌هاي انگليسي زبان خود را عليه فشارهاي رواني و رسانه‌اي غرب به كار گيرند .در نهايت هم قرار شد براساس يک طرح، شبکه‌هاي خبري و رسانه‌اي واحدي از طريق سران کنفرانس اسلامي احداث گردد که ضمن بررسي تحولات جهان اسلام براي مقابله با توطئه‌هاي دشمنان فعاليت نمايد. اما عليرغم اين رويکرد جديد، در عرصه عمل اتفاق مهمي صورت نپذيرفت و تحول مهمي در جهت بهره گيري از رسانه رخ نداد. 

واقعيت اين است که همانگونه که ايجاد تفرقه ميان مذاهب از طريق رسانه‌هاي سنتي و مدرن انجام مي‌پذيرد براي مقابله با عوامل تفرقه و حرکت به سوي تقريب مذاهب اسلامي نيز بايد از همين رسانه‌ها استفاده کرد. ابزارهائي که مي‌توانند نقش مهمي در پيشرفت و ايجاد وحدت ميان مسلمانان داشته و در تقريب و نزديکي ميان مذاهب بسيار