ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس:
عضویت ایران در بریکس می تواند برای موقعیت بین المللی کشورمان مفید باشد
ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی عضویت ایران در سازمان بریکس را یکی از نکات مثبتی دانست که به طور خاص در فضای کنونی جهان که شاهد تضعیف موقعیت آمریکا و جهان غرب هستیم، می تواند برای ایران و موقعیت بین المللی کشورمان مفید باشد.
اشتراک گذاری :
به گزارش حوزه سایر رسانه های خبرگزاری تقریب، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت و گویی با برنامه «اینسایت» پرس تی وی گفت: دلار یکی از ابزارهایی است که دولت آمریکا با اتکا به آن قویا سعی در تقویت بنیان های هژمونی خود داشته و دارد.
آمریکا با استفاده از اهرم دلار، بر بسیاری از نواقص و ضعف های اقتصادی خود نظیر کسری بودجه اش سرپوش می گذارد و البته که از پدیده دلار به مثابه سلاح علیه دیگران نیز استفاده می کند. درست به همین دلیل هم است که ایران رویکرد حرکت به سمت توسعه مبادلات غیردلاری با دیگر کشورهای جهان را در دستورکار قرار داده است.
رویکردی که مجلس شورای اسلامی نیز قویا از آن حمایت می کند. بخش عمده ای از تجارت خارجی ایران با شماری از کشورهای مشخص است و در این رابطه مجلس شورای اسلامی همواره از توجه به ظرفیت های ارزهای محلی در توسعه مراودات تجارت خارجی ایران سخن گفته است. ایران در سال گذشته علی رغم تحریم های گسترده دولت آمریکا و دیگر کشورهای غربی، 50 میلیارد دلار صادرات را به ثبت رسانده که این رقم در نوع خود قابل توجه است. در این فضا، اگر معادله دلار‌زدایی از تجارت خارجی نیز دنبال شود، می توان گفت که آسیب های تحریم ها علیه کشورمان تا حد زیادی کاهش خواهد یافت. البته که ایران در جریان نشست های سازمان همکاریهای شانگهای نیز پیشنهاد استفاده از ارزهای محلی میان کشورهای عضو را به صورت جدی مطرح کرده است. این دسته از کشورها می توانند سازوکارهای مالی مستقل خود را داشته باشند.
فشار دلار بر تجارت خارجی ایران به قدری بالاست که مثلا اگر یک کشور و یا شرکت خارجی بخواهد با ایران همکاری داشته باشد، این مساله نباید عنوان شود (به صورت عمومی و آشکار). زیرا سیلی از فشارها را علیه آن شرکت و یا کشور خارجی به همراه خواهد داشت(به طور خاص از جانب آمریکا و رژیم صهیونیستی). البته ایران در زمینه دور زدن تحریم ها تبحر بالایی دارد و مدت هاست که تاثیر این تحریم ها علیه کشورمان تا حد زیادی کاهش یافته اند. درست به همین دلیل هم است که می بینیم آمریکایی ها به ویژه با توجه به تحولات منطقه ای اخیر در خاورمیانه و دور شدن متحدان سنتیشان از آن ها، به شدت نگران شده اند و فکر می کنند که اهرم‌های اقتصادی آن ها دیگر همچون گذشته کار نمی کنند.
در این فضا، مجلس شورای اسلامی ایران سعی کرده تا تلاش های گسترده ای را در راستای پیشبرد دیپلماسی اقتصادی کشورمان در شرایط جنگ اقتصادی با جهان غرب و به طور خاص آمریکا انجام دهد و در این رابطه مجلس کشورمان رایزنی‌های فراوانی را نیز با دولت سیزدهم انجام داده و می دهد.
ابوالفضل عمویی گفت: مجلس شورای اسلامی در حوزه دیپلماسیِ پارلمانی با دیگر پارلمان های جهان نیز فعال است و این مساله نیز به نوعی با حوزه سیاست خارجی کشور مرتبط است. در این رابطه به طور خاص ایجاد گروه های دوستی پارلمانی میان ایران و دیگر کشورها را می توان مورد اشاره قرار داد که در نوع خود می تواند در تحکیم و تقویت هر چه بییشتر روابط ایران با دیگر کشورها موثر واقع شود.
در عین حال توجه داشته باشیم که حضور در اتحادیه مجالس بین المللی نیز جلوه دیگری از کنشگری مجلس شورای اسلامی در حوزه سیاست خارجی کشورمان را نشان می دهد. ایران یکی از اعضای فعال اتحادیه پارلمان‌های جهانی است و نمایندگان پارلمان کشورمان در نشست های تشکل مذکور مواضع رسمی ایران را مطرح و مورد تاکید قرار می دهند. البته که اتحادیه مجالس اسلامی را نیز داریم که در آن نیز مجلس شورای اسلامی ایران حضوری فعال دارد. جدای از دو پارلمان ذکر شده، اتحادیه پارلمان های آسیایی را نیز داریم که در آن هم مجلس شورای اسلامی ایران، کنشگری فعال است.
در تمامی این نهادها، مجلس ایران نیز عملا به نوعی در حوزه سیاست خارجی فعال است. با این حال، توجه داشته باشیم که توافقات و معاهدات مهم بین المللی که دولت کشورمان امضا می کند نیز باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسند. مساله ای که موردِ تاکید قانون اساسی کشورمان نیز است.
در ادامه ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی کشورمان بار دیگر به این مساله تاکید کرد که مجلس شورای اسلامی بر اساس قانون اساسی کشورمان، در زمینه تصویب توافقنامه ها و معاهداتِ به ویژه الزام آور برای کشورمان، نقش محوری را دارد و این مسائل حتما باید به تصویب نهاد مذکور برسند و اگر چنین نشود، توافقات مذکور از هیچ ارزش اجرایی برخوردار نخواهند بود. مساله ای که خود یکی از جلوه های عینی نقش قابل تامل و مهم مجلس شورای اسلامی در حوزه سیاست خارجی کشورمان را نشان می دهد.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی محلس شورای اسلامی کشورمان در ادامه در مورد تجربیاتی نظیر توافق هسته ای برجام و یا مساله عضویت ایران در سازمان همکاریهای شانگهای و کنشگری مجلس در این رابطه گفت: نخست مایلم تا به موردِ عضویت ایران در سازمان همکاری های شانگهای اشاره کنم. دولت سیزدهم کشورمان توسعه روابط با کشورهای آسیایی و اوراسیایی را به یک دستورکار مهم برای خود تبدیل کرده است. رویکردی که البته کلیت مجلس شورای اسلامی نیز با آن موافقت دارند. در رابطه با عضویت ایران در سازمان شانگهای باید توجه داشته باشیم که 45 سند نیز وجود دراند که دولت کشورمان قبل از عضویت در سازمان مذکور باید آن ها را بپذیرد. در این راستا، دولت این مساله را به مجلس شورای اسلامی سپرده و این مجلس کشورمان است که باید این اسناد را بررسی کند و در نهایت اگر به نفع منافع ملی کشورمان باشند، تصویب کند.
این اسناد در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با حضور شمار قابل توجهی از کارشناسان و صاحب نظران بررسی شده اند. در این میان توجه داشته باشیم که خودِ مجلس شورای اسلامی نیز نهاد پژوهشی را دارد که در مواقع اینچنینی از ظرفیت های آن استفاده می شود. البته که مجلس شورای اسلامی در موضوعات اینچنینی، در رایزنی مرتب با مقام های وزارت خارجه کشورمان نیز به سر می برد. بایستی به این نکته اذعان کنم که روند کارشناسی عضویت ایران در سازمان همکاریهای شانگهای با دقت به ویژه در مجلس شورای اسلامی سپری شده است.
در نتیجه دولت ایران می تواند به پشتوانه بررسی های مجلس شورای اسلامی، موافقت کشورمان با عضویت در سازمان همکاریهای شانگهای را اعلام کند. موافقتی که در واقع با اعلام موافقت کشورمان در مورد اسناد سازمان مذکور نیز همراه بوده است. در این شرایط انتظار می رود که ایران در نخستین جلسه جدید سازمان همکاریهای شانگهای به عضویت این سازمان درآید. این مساله خود نمونه ای از کنشگری مجلس شورای اسلامی در عرصه سیاست خارجی ایران را به نمایش می گذارد.
ابوالفضل عمویی تاکید کرد: مجلس شورای اسلامی قویا بر عملکرد وزارتخانه های مختلف کشورمان از جمله وزارت خارجه نظارت دارد. در واقع از زمانی که مثلا نامزد پیشنهادی دولت برای تصدی کرسی وزارت خارجه کشورمان معرف می شود، کار مجلس جهت دادن رای اعتماد به او آغاز شده و در ادامه نیز عملکرد وی کاملا تحت نظر مجلس شوای اسلامی و به ویژه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی کشورمان است.
به طور کلی مجلس شورای اسلامی در دوره های زمانی مختلف این حق را دارد تا از وزیر خارجه و دیگر مقام های وزارت خارجه در باب موضوعات مختلف توضیح بخواهد. البته که مجلس شورای اسلامی روند مشابهی را مثلا در رایزنی‌های خود با سفرای مختلف کشورمان و یا کارشناسان و تحلیلگران حوزه سیاست خارجی هم دارد.
عمویی در مورد معادله برجام و مذاکراتی که در ماه های اخیر با محوریت احیای برجام صورت گرفته اند و رویکرد مجلس به آن ها گفت: توافق برجام در سال 2015 و در دوره مجلس پیشین ایران به امضا رسید و تصویب شد. این توافق به دلیل آنکه حامل برخی اصول الزام‌آور برای کشورمان بود، نیازمند تصویب مجلس شورای اسلامی نیز بود. در این رابطه نیز توافق مذکور به صورت جدی در مجلس شورای اسلامی بررسی شد و در نهایت از سوی اآن تصویب شد. البته که هم مجلس شورای اسلامی و هم رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای، شرایطی را برای اجرای توافق مذکور که همراه با منافع ملی کشورمان باشد تعریف و ارائه کردند. با این حال، متاسفانه دیگر طرف های برجامی به ویژه دولت آمریکا و کشورهای تروئیکای اروپایی، تعهدات خود را زیر پا گذاشتند.
در نهایت نیز دیدیم که آمریکایی ها در سال 2018 توسط ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا از این توافق خارج شدند. آمریکایی ها نه تنها تحریم های لغو شده بر اثر برجام را علیه ایران بار دیگر برقرارکردند بلکه در دولت های ترامپ و بایدن شاهد وضع شدن تحریم های بیشتر علیه کشورمان نیز بوده ایم. خودِ دولت آمریکا نیز تعهدات خود را انجام نداد. طرف های اروپایی نیز علی رغم موضع خود مبنی بر اینکه به تعهداتشان در قالب برجام ادامه می دهند با این حال، حرکت موثری را انجام ندادند و حتی ابتکارات آن ها نظیر اینستکس نیز به جایی نرسید. با این حال، با روی کار آمدن دوره جدید مجلس شورای اسلامی در کشورمان، رویکرد عوض شد و شاهد بودیم که مجلس شورای اسلامی "قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها و صیانت از منافع ملت ایران" را تصویب کرد و دولت را مکلف کرد که باید در مسیری حرکت کند که به بهترین وجه تامین کننده منافع ملی ایران در سایه بدعهدی های طرف های غربی باشد.
در این راستا دیدیم که ایران نیز تداوم اجرای یکطرفه تعهدات خود درقالب توافق برجام را کنار گذاشت و ایران به طور خاص در زمینه غنی سازی اورانیوم و دیگر حوزه ها، پیشرفت های قابل توجهی را از خود نشان داد. البته که مجلس شورای اسلامی در ادامه، در چارچوب مذاکرات وین تمامی دقت خود را بر آن گذاشت که منافع ملت ایران به طور کامل مورد توجه باشد و رعایت شود. توجه داشته باشیم که این ایران نبوده که بر خلاف تعهداتش عمل کرده بلکه طرف های آمریکایی و اروپایی چنین کرده اند. پس ایران در مقام بدهکار نیست و حراست از منافع ملی خود را یک حق می داند.
در این شرایط، مجلس شورای اسلامی و به طور خاص کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی آن، رایزنی های گسترده ای را با رئیس سازمان انرژی اتمی و دیگر مقام های این سازمان و همچنین مقام های وزارت خارجه و دولت کشورمان انجام داده و می دهد. رایزنی هایی که هدفِ همگی آن ها حراست از منافع ملی ایران است. با این همه، باید اذعان کنم که متن توافق آماده است با این حال، طرف آمریکایی حتی در شرایطی که شکست کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران را دیده، رویکردی غیرمنطقی در قالب معادله احیای برجام دارد و خواسته‌های زیاده‌خواهانه آن ها مانع اصلی در حصول توافق تازه است.
آمریکایی ها منازعات سیاسی داخلی خود را به مثابه یکی از چالش های محوری جهت حصول توافق با ایران می‌دانند. این در حالی است که اساسا ایران مسئول رسیدگی به این مساله نیست و به تهران ربطی ندارد. ایران ضامن منافع ملی و حقوق حقه خود است و به خاطر مسائل داخلی آمریکا نمی تواند از این موضوع صرف نظر کند. با این حال، در جریان ناآرامی های اخیر در دوره پس از فوت مهسا امینی در ایران، طرف های غربی سعی داشتند به نوعی از فضا استفاده کنند و برخی مسائل را به ایران در قالب معادله برجام تحمیل کنند. این در حالی است که ایران صراحتا اعلام کرده از منافع ملی خود و همچنین حقوق حقه اش به هیچ عنوان کوتاه نمی آید. در این راستا، دستورکار اصلی مجلس، قانون اقدام راهبردی است و باید کلیه تحریم های غیرقانونی علیه کشورمان لغو شوند.
در پایان سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی کشورمان در مورد دیدگاه خود و رویکرد کلی مجلس در مورد توافق اخیر تنش زدایی ایران و عربستان و احیای روابط دیپلماتیک و سیاسی میان دو کشور گفت: نمایندگان مجلس توجه ویژه ای را به روابط ایران با دیگر کشورها و به ویژه همسایگان ایران دارند. بدون تردید مساله دارا بودن روابط نزدیک و صمیمی با همسایگان، موضوعی بسیار مهم برای هر کشور است و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.
برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز از حوزه های انتخابیه مناطقِ نزدیک به مرز هستند و اهمیت این مساله را به خوبی متوجه هستند. در مورد عربستان سعودی، ایران این کشور را بازیگری مهم در جهان اسلام می‌بیند. روابط ما با عربستان از سوی تهران قطع نشد. با این حال، ایران تاکنون بارها از آمادگی خود برای احیای روابط با عربستان سعودی صحبت کرده است. در این فضا دولت عراق به عنوان میانجیگر وارد میدان شد و میزبان پنج دور مذاکرات تنش زدایی میان تهران و ریاض بوده است. با این حال، در ادامه وارد شدن چین به فرآیند میانجیگری میان دو کشور سبب شد تا توافق نهایی میان تهران-ریاض شکل بگیرد.
ما هم روابط دوستانه ای با چین داریم و هم از روابط دوستانه با عربستان حمایت می کنیم. این بدان معنا نیست که ما با عربستان در برخی موضوعات اختلاف نظر نداریم. با این حال، نکته مهم این است که حتی با وجود این اختلاف نظرها می توان به راهکارهای مشترک در روابط دوجانبه رسید. با این همه، در نتیجه رایزنی های 5 روزه دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با همتای سعودی خود در چین، بالاخره توافق احیای روابط دیپلماتیک میان تهران-ریاض به امضا رسید و پس از آن شاهد بودیم که گشایش هایی در روابط دو طرف نظیر بازگشایی سفارتخانه‌هایشان در خاک یکدیگر و البته در دیگر مسائل منطقه ای آشکار شد. البته که میانجیگری چین در قالب توافق احیای روابط سیاسی ایران و عربستان و جانشینی آن با آمریکا هم که نقشی سنتی را برای خود در خاورمیانه قائل است، حامل پیام ها و معانی خاصی است.
با این همه، ایران بر این باور است که توسعه روابط تهران با ریاض می توان در کلیت خود تامین کننده منافع جهان اسلام نیز باشد. در مدت اخیر نیز شاهد آن بوده ایم که هم ایران و هم عربستان قدم های مثبتی را در سطح منطقه در راستای تنش زدایی و ایجاد صلح و ثبات بیشتر برداشته اند. البته که این دوستی میان دو کشور دشمنان جدی نظیر آمریکا و البته رژیم اشغالگر قدس دارد و باید مراقب تحرکات آن ها بود. این طیف بیشترین ضربه را از همکاریها میان کشورهای منطقه می خورند.
