مسلمانان به رغم اختلافات در برخی از زمینه های اعتقادی و فکری، دارای نقاط مشترک اساسی و بسیاری هستند که بـه صراحت از اصول بنیادین اسلام است و این اصول بنیادین بایـد مبنای مشترکات و همگرایی میان مسلمانان باشد.
اندیشمند اهل آفریقای جنوبی اظهار داشت: بزرگان و اندیشمندان دینی باید یک استراتژی برای مقابله با دشمنان و ایجاد وحدت بچینند و از طریق فعالیت های گسترده این استراتژی را اجرایی کنند.
علاوه بر تلاش دشمنان برای دامن زدن به جنگ شیعه و سنی یکی از تهدیدهای اساسی جهان اسلام ورود گفتمان رو به افزایش تمدن و فرهنگ غربی به جهان اسلام بوده که ماهیت اسلامی و ارزشی مسلمانها را با چالش جدی روبرو ساخته است.
مخالفان تقریب مذاهب اسلامی یا راه انکار وجود گرایش تقریب مذاهب در میان علمای اهل سنت را در پیش گرفته اند یا سعی می کنند با دامن زدن به موارد مورد تفاوت میان پیروان شیعه و سنی بر آتش اختلافات بدمند.
جبهه گیری و مخالفت کشورهای غربی با نهضت های مسلمان و آزادی خواه نشان داده که این کشورها چگونه تلاش می کنند مانع از بیداری و هوشیاری ملت های مسلمان شوند.
حرکت تقریب مذاهب اسلامی باید نهایت تلاش خود را برای پیدا کردن عرصه های مشترک و آگاهی دادن به توده های مسلمان و حتی به نخبگان به کار گیرد و در جهت گسترش هر چه بیشتر این عرصه ها گام بردارد.
گفت وگو منطق صحیح انسانی برای انتقال اندیشه به دیگران است و قرآن کریم نیز نظریه بی نظیری در مورد گفت وگوی ایده ال شامل مقدمات، شرایط، اهداف و زیان آن را مطرح ساخته است که از جمله آن ها می توان به مساله شنیدن نظر دیگران و پیروی از بهترین آن ها و نیز مساله عدم توهین به طرف مقابل اشاره کرد.
بزرگان دین اسلام بیش از همه باید علما و رهبران فکری و مذهبی را بـه وحدت و پرهیز از اختلاف دعوت کنند. حال آن که دین اسلام، وحدت ظاهری و تصنعی را بین برده و اتحاد واقعی را جایگزین کرده است.
عالم اهل توگو تاکید کرد: دین اسلام وحدت را باعث تعالى و تفرقه را سبب سقوط امتها مى داند و همگان را به چنگ زدن به حبل الله و پرهیز از اختلاف دعوت می کند.
اصل برادری اسلامی بدون تردید اصلی ترین و مهم ترین وجه همه روابط اجتماعی در اسلام است و پیامدهای آن تنها به جنبه های اخلاقی منحصر نمی شود بلکه تاثیر همه جانبه خود را بر حرکت اجتهاد بر جای می گذارد و در نتیجه جامعه اسلامی دیگر شاهد احکامی متناقض با این اصل نخواهد بود.
مهمترین عناوین خبری با رویکرد تقریبی در هفتهای که گذشت با محوریت سخنرانی دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، برگزاری سی و هشتمین نشست تحلیلی – تخصصی خبرگزاری تقریب، مصاحبه و گفتوگو با علمای جهان اسلام، معرفی مساجد تقریبی جهان اسلام و... منتشر شد.
اطاعت اولین و مهم ترین سازوکار عملی وحدت است و نادیده گرفتن آن سبب اختلاف و نزاع میان مسلمانان می شود. اطاعت، وحدت میان امت اسلامی و صفوف مسلمانان را محافظت می کند.
نخستین گام مسلمانان باید برای ایجاد آگاهی و هوشیاری جهت درک واقعی از پشت پرده تلاش دشمنان پیرامون اسلام باشد. طبیعی است که در این راستا باید نخبگان و اندیشمندان اسلامی برای آگاه سازی مسلمانان پیشرو باشند.
اختلاف افکنی بین مسلمین یکی از زمینه هایی است که دشمن در آن همواره بصورت ترکیبی به مسلمین تهاجم و تجاوز داشته است؛ دشمن ضمن اینکه با اقتصاد و سیاست و امنیت و حرکت های نظامی به دنبال اختلاف افکنی بین دولت ها و ملت های مسلمان بوده است از ابزار ها و تکنیک های بسیار متفاوتی در القاء اختلاف بهره جسته است.
پیروان هر یک از مذاهب اسلام باید برای پرهیز از ایجاد اختلاف، عقاید خود را با استدلال منطقی و عقلی به دیگران بشناسانند. روشن است این اقدام باید بدون اهانت به عقاید و افکار دیگران باشد.
اندیشمند اوگاندایی تصریح کرد: وحدت اسلامی نباید مانع از گفتن حقایل شود اما آن چه نباید صورت گیرد اقداماتی است که احساسات و تعصبات و کینه ها را بر می انگیزد.