شب قدر در ادیان آسمانی | خبرگزاری تقریب (TNA)

خداوند متعال علاوه بر سوره‌ قدر که فضیلت شب قدر و نزول ملائکه و ... را می‎رساند، در سوره دخان این شب را که شب نزول قرآن کریم نیز هست چنین وصف می‎کند: «ما قرآن را در شبی مبارک فرستادیم، در شبی که مقدرات الهی از سوی خدای حکیم در هر امر و حادثه‎ای مشخص می‎شود و این امری از سوی ما و رحمتی است که ما بر بندگان خویش می‎فرستیم».(1)

در روایتی از امام علیه السلام می‎خوانیم: خداوند شب قدر را در آغاز آفرینش دنیا و آن گاه که اولین نبی و اولین وصی را آفرید، پدید آورد و در حقیقت چنین اراده کرده است که در هر سال شبی باشد که در آن تفسیر امور تا سال آینده نازل شود و هر کسی که این حقیقت را انکار کند خدا را درباره علمش رد کرده است، زیرا پیامبران الهی قیام نمی‎کنند مگر آنکه در چنین شبی به آن‌ها حجت داده شود. آری به خدا سوگند آدم نمرد مگر آنکه بر او وصی بود و بر هر یک از پیامبران بعد از آدم در این شب [قدر] امر خدا می‎آمد تا آن را به وصی بعد از خود واگذارد، برتری ایمان کسی که به همهی «اِنّا اَنْزلنا» و تفسیرش ایمان بیاورد بر کسی که چون او نیست مانند برتری انسان بر حیوانات است.(2)

در روایت دیگری آمده است: ابوذر غفاری از رسول خدا(ص) پرسید: آیا شب قدر فقط در عهد پیامبران بوده و پس از آن‌ها از بین می‎رود؟ فرمود: نه چنین است، بلکه تا روز قیامت باقی است.(3)

در روایت دیگری نیز از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمودند: حضرت موسی در مناجاتی عرضه داشتند: پروردگارا قربت را خواهانم، خداوند فرمود: در بیداری شب قدر است. عرض کرد: رحمتت را خواستارم، فرمود: در رحم کردن بر بینوایان در شب قدر است، گفت: خدایا جواز عبور از صراط را می‎خواهم پاسخ آمد در شب قدر صدقه ده. خدایا بهشت و نعمت‎هایش را می‎خواهم، فرمود: در گرو تسبیح گفتن در شب قدر است. عرضه داشت: نجات از آتش دوزخ، خدا فرمود: استغفار در شب قدر. در پایان گفت: خدایا رضایتت را می‌طلبم، فرمود: در شب قدر نماز بگذار.(4)

در تورات و انجیل موجود شبی به نام قدر وجود ندارد، اما به جای آن شب مقدس با اعمال مخصوص دارد که به شب و عید فصح یا فطیر معروف است که حضرت موسی در این شب بنی‎اسرائیل را به کارهایی وا می‎داشتند و این شب مقارن است با چند روز روزه گرفتن که شباهت‎هایی به شب قدر دارد.(5)

در مسیحیت نیز این شب مقدس شمرده می‎شد و در باور آن‌ها چون عیسی آخرین شامش را در این شب خورد و فردایش به صلیب کشیده شد و سپس زنده شد و به آسمان رفت، لذا از تقدس ویژه‎ای برخوردار شد و امروز به نام عشاء ربانی یا شام آخر از اهمیت ویژه‎ای در جامعه مسیحیت برخوردار است.(6)

اما در این ادیان این شب را شب قدر نمی‎دانند، بلکه با نام‎های همچون عید فصح، شب پسح یا عید فطیر معروف است. نتیجه اینکه هر چند با نگاه به روایات اسلامی شب قدر از اول خلقت عالم امکان، بوده ولی در کتاب‎های مقدس یهود و مسیح اثری از عنوان شب قدر دیده نشده است و ممکن است علت آن تحریف‎های موجود در این کتاب‎ها باشد و یا اینکه چون زبان اصلی کتاب مقدس عبری بوده شاید لفظ قدر معنای دیگری داشته است، به هر حال در آثاری که از یهودیت و مسیحیت در دسترس است شبی به نام قدر وجود ندارد یا حداقل ما پیدا نکردیم.

_{پی‌نوشت‌ها:

1-برگرفته از آیات ، 6 ـ 3 سوره دخان.

2-کلینی، محمد ، کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365 هـ . ش، ج 1، ص 250 ، روایت 7.

3-مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفا، ج 25، ص 97 ، ب3.

4-شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت 1409 هـ . ق، ج 8 ، ص 20، ب 1 ، حدیث 10019.

5-رک: کتاب مقدس، انگلیس، ایلام، 2002 م، عهد قدیم، سفر تثنیه، ب2، ، ش 7، و سفر خروج ب 12 ، ش 12 به بعد و سفر لاویان ب23.

6-همان، عهد جدید، انجیل یوحنا، ب 2 ش 12 به بعد و ب 11 ، ش 55، و اول قرنتیان ب 5، ش 7 ، ب 11، ش 20.}

"شب قدر" در ادیان آسمانی