به گزارش خبرنگار حوزه استان های خبرگزاری متن یادداشت به شرح زیر است:
معناشناسی واژهٔ خشوع و خضوع خشوع، به معنای فروتنی قلبی و تمرکز عمیق در نماز است. در مقابل، خضوع، به معنای فروتنی ظاهری اعضای بدن در نماز است.
خشوع در نماز
به فرمودهٔ خدای متعال، همان مؤمنانی رستگار هستند که در نمازهایشان خاشع باشند: ﴿قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ﴾. قرآن کریم صرفاً دستور به «خواندن نماز» نداده، بلکه فرموده است که «نماز را برپا دارید». یعنی آن را چنانکه شایسته است، با خشوع و خضوع به جای آورید. امروزه، بسیاری از ما، درگیر مشغلههای روزمره هستیم، در نتیجه نمازهایمان از خشوع و توجه قلبی خالی میشود. بهمحض اینکه «اللهاکبر» میگوییم ذهنمان به امور دنیوی مشغول میشود و زبان، بدون حضور قلب، کلمات نماز را تکرار میکند. خشوع، تمرکزی قلبی و درونی است. برای تحصیل خشوع در نماز، کتابهایی نگاشته شده است.
راهکارهای عملی برای دستیابی به خشوع در نماز
معتقدم برای موفقیت در هرعملی نیاز است سه کار را به خوبی انجام دهیم: الف. نسبت به آن کار، فکر و دغدغه داشته باشیم؛ ب. تلاش و کوشش کنیم؛ ج. خوب دعا کنیم.
برای رسیدن به یک نماز با خشوع و خضوع نیز باید این سه کار را بکنیم: نخست: فکری برای خشوع نماز برداریم. متأسفانه عمر گرانمایه میگذرد و هر روز حواسپرتی ما در نماز بیشتر میشود. اگر یک بیمار هیچ فکری برای درمان دردش نکند، نه تنها بیماریش خوب نمیشود که به مرور زمان تبدیل به سرطان میشود. بیمار زمانی بهبود مییابد که در قدم اول دغدغه و فکر درمان داشته باشد. سپس تلاش و کوششی بکند. فکر، به تنهایی گرهگشا نیست. همین که برای حصول خشوع در نماز فکرمند شدید، برای دستیابی آن تلاش کنید. [ز کوشس به هرچیز خواهی رسی؛ به هرچیز خواهی کما هی رسی]
تلاش چند مرحله دارد: الف. آراستگی ظاهر؛ لباس خوب بپوشید، مطابق سنت وضو بگیرید، با ادب و احترام بایستید، رکوع و سجده را درست انجام دهید؛ ب. تصور کردن خدای متعال در نماز؛ پیامبر اکرمﷺ فرمودهاند: «أَنْ تَعْبُدَ اللَّهَ كَأَنَّكَ تَرَاهُ، فَإِنْ لَمْ تَكُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ يَرَاكَ»؛ خداوند را چنان عبادت کن که گویی او را میبینی، و اگر به این درجه نرسیدی، بدان که او تو را میبیند. اگر نتوانیم به مرتبهٔ اول دست یابیم، حداقل باید به این باور برسیم که خداوند متعال ما را میبیند؛ ج. تنوع در قرائت سورهها؛ تنها به دهسورهٔ آخر قرآن بسنده نکنیم. هر روز یک سورهٔ جدید حفظ کنیم؛ مثلاً از امروز سورهٔ تکاثر و والعصر و همزه را در نماز بخوانیم، فردا القارعه و زلزال و والعادیات را. به همینترتیب به تعداد سورهها در نماز بیفزاییم؛ د. گام چهارم تمرکز در معانی و مفاهیم این سورههاست؛ حضرت حکیمالامت تهانوی رحمهالله فرمودهاست که یک کار خیلی ساده برای رسیدن به خشوع، تمرکز بر الفاظ نماز و ؛معنای آنهاست.
هـ. تجسم ایستادن در برابر کعبه یکی دیگر از راههای دستیابی به خشوع این است که در هنگام نماز تصور کنید که در برابر کعبه ایستادهاید یا داخل حطیم یا زیر میزاب رحمت نماز میخوانید. تأثیر این روش را خواهید دید.
فقها نوشتهاند که اگر کسی در داخل کعبه نماز بخواند، عبور دیگران از مقابل او مانعی ندارد و این امر، تمرکز او را برهم نمیزند. البته گفتن این مطالب آسان است، اما عمل به آنها نیازمند تمرین است. این روزها، بهترین زمان برای تمرین است. اگر بر این مسیر ثابتقدم بمانید، الله تعالی به فضل خودش، خشوع را نصیب شما خواهد کرد.
اگر اینجا خاشعشدن را یادبگیرید، در طول سال خاشع خواهید شوید. زندگی میگذرد و هیچ تلاشی برای به دستآوردن خشوع نمیکند. اگر دغدغهٔ دستیابی به خشوع داشتید، تلاش و دعا هم کردید که انسانی خاشع بشوید، ولی به مقام خشوع نرسیدید، بازهم خداوند شما را در لیست خاشعان داخل خواهد کرد، چون به قدر توانتان تلاش کردید و نزد اللهتعالی همین تلاش مطلوب است. حاصل آید یا نیاید مهم نیست. به هیچ وجه دست از طلب برندارید. دامن تلاش را رها مکنید؛ هرنماز همتتان را تازهتر کنید و برای رسیدن به مقام خاشعان گامهای محکمتری بردارید. خدای متعال به لطف و احسانش، افکار و خیالات غیر اختیاری را عفو میکند. در پایان خوب دعا کنید. دعا نزدیکترین راه رسیدن به هدف است. در مسیر رفتن به مسجد با دل و زبان بخواهید که یا الله، من برای ادای نماز میروم، این نماز را سرشار از خشوع و اخلاص گردان.