تيرگان (سیزدهم تیرماه) يکی از مهم ترين جشن های ايران باستان بوده است
اشتراک گذاری :
درباره برگزاری جشن تیرگان دلایل چندی گزارش شده است: ۱- در اين روز هوشنگ پادشاه پيشدادی ایران، نويسندگان و کاتبان را به رسميت شناخت و آنان را گرامی داشت. مردم جشن گرفتند و آن جشن به ياد ارجمندی قلم بر جای ماند (روز قلم). ۲- به نوشته ابوريحان بيرونی در آثار الباقيه سيزدهم تير روز ستاره تير يا عطارد است و چون تیر (سیاره عطارد) کاتب ستارگان است، سيزدهم تير را می توان روز نويسنده ناميد. ۳- در ايران باستان هر روز نامی داشته و هرگاه نام روز و ماه يکی می‌شد، جشنی به نام آن روز برپا می شد. سيزدهم تيرماه، تير روز نام داشته و به این مناسبت جشن گرفته می شد.
آيين های تيرگان: آيين های اين جشن هنوز در بسياری از سنت های بومی و محلی ما رايج است، بی آنکه سرچشمه این سنت‌ها را بدانيم. جشن تیرگان دو روز به‌درازا می‌کشیده‌است. در اين جشن، مردم ایران باستان به گرامیداشت پيروزی فرشته باران بر خشکی، جشن آب می گرفتند، به همديگر آب می پاشيدند، شادی می کردند و گل و سبزه به هم هديه می دادند. لباس نو می پوشيدند و به هم نقل و شيرينی می‌دادند. در اين جشن به ياد پايان محاصره افراسياب تورانی، نان و شیرینی گندم می‌پختند.به دور کله قند نخ زرين بسته و آن را تير و باد می‌ناميدند، سپس نخ زرين را به ياد پيکان آرش، به باد می سپردند، چرا که باد تير آرش را به دوردست ها برد. همچنین در اين روز فال کوزه می گرفتند. هرکس شعری (در دوران اخیر از حافظ) در کوزه انداخته و بعد نيت می کردند. سپس دختری دست در کوزه می‌کرد و فال هرکس را به او می‌داد. و امروزه پس از گذشت هزاران سال بار دیگر با پیشنهاد نویسندگان بزرگی چون احمد شاملو، هوشنگ حسامی، محمود احيايی، هوشنگ گلشيری، فريدون مشيری، غزاله عليزاده، بيژن نجدی، بيژن جلالی، عباس معروفی، فرخنده ياکيده، محمد محمدعلی، فرزانه کرم‌پور، محمد قاسم‌زاده، آرش حجازی، کيکاووس ياکيده و از همه زودتر محمدعلی سپانلو این روز را به‌نام روز قلم و نویسنده نام‌گذاری کردند؛ در این مراسم اهدای قلم زرين به نويسندگان برگزار می‌شد. لازم به یادآوری است که در تقویم رسمی ایران روز چهاردهم تیر به‌عنوان روز قلم نام‌گذاری شده‌است.
