به گزارش خبرگزاری تقریب، آیت الله علیرضا اعرافی در افتتاحیه چهارمین دوره گفتمان نخبگان علوم انسانی که در سالن همایشهای غدیر قم برگزار شد، با بیان اینکه اسلام دین تمدن ساز است، اظهار داشت: زایش تمدن سازی اسلام گرچه بر ریل درستی قرار نگرفت اما یک دین تمدنی بود و از بنیان مایه های علمی، فکری و معرفتی برخوردار بود و توانست عرصه ها و قلمروهای مختلف زندگی بشر را پوشش دهد.
او با بیان اینکه اگر اسلام بر ریل درست قرار می گرفت حتما نمودها و نمادهای اسلامی بر دامنه بهتری قرار می گرفت، افزود: اندیشه قرآنی، آیات وحی و دستاوردهایی که در کتاب و سنت متجلی شد، در کنار هم قرار گرفت و قافله ای از فکر و اندیشه را به وجود آورد و همه دنیا را تحت تاثیر خود قرار داد.
مدیر حوزه های علمیه عنوان کرد: ما بنا بر مفروضات خود معتقدیم، در بنیان مایه معرفت قرآنی و دینی یک تمدن وجود دارد که می تواند با تحولات بشری همگام شده و هدایتگر شود و درواقع تمدن سازی منحصر در عصری نیست بلکه درعین منظومه بودن و جهان شمولی و هدایتگری همه عرصه های بشری، از انعطافهای لازم هم برخوردار است.
او یادآور شد: اگر روح تمدنی را در اسلام بپذیریم و تمدن سازی هماهنگ و قابل همراهی با تحولات زندگی و معیشت انسانی را بپذیریم، در عصر خود هم باید معتقد به آن باشیم و ما در گفتمان انقلاب اسلامی معتقد به این هستیم که اسلام امروز هم می تواند هدایتگر تمدن بشری باشد و اندیشه اسلامی هم می تواند به دستاورد بشری تعلیقه بزند و پالایش کند و هم می تواند در عمق بیشتر به تمام آنها عمق بدهد و در گامی پیش می تواند تحولاتی در کاروان علم و معرفت بشر به وجود بیاورد. این تجربه را اسلام در مقاطعی از خود نشان داد، امروز هم شدنی است.
اعرافی به بخشی از تصاویری از علوم انسانی اسلامی که ارائه شده اشاره کرد و گفت: وقتی سخن از علم انسانی اسلامی به میان می آوریم، اولین تصویر و تئوری، دخالت اندیشه های دینی در مبادی و مبانی علم است و ما براساس تحلیلی که از ساختار علم داریم، معتقدیم به طور کلی علم بر پایه مبادی عقلی و نظری استوار است.
او، دخالت عقل و اندیشه دینی در روش و متدولوژی علمی را دومین تصویر ارائه شده از علوم انسانی اسلامی دانست و ادامه داد: ما معتقدیم کشف حقایق عالم در انسان و جهان چندروشی است نه تک روشی البته عقل در کشف حقایق می تواند دخالت کند و مهمتر از آن، نقل هم دارای ارزش بالایی است.
مدیر حوزه های علمیه تصریح کرد: اگر با مبانی برهانی از قرآن و حدیث دفاع کرده و روش وحیانی را در پایه ها پذیرفتیم و قلمرو وحی را با مبانی علمی اثبات کردیم عملا می بینیم که این روشها در این قلمروها کلی سخن دارد البته این روش وحیانی در کنار روش عقلی- نظری فلسفی و تجربی می تواند عرصه هایی را باز کند.
او، دخالت اندیشه قدسی و دینی در گزاره های علمی را تصویر سوم از علوم انسانی اسلامی برشمرد و افزود: یک نوع دخالت به این صورت است که خود وحی در هریک از قلمروهای علمی گزاره دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.
اعرافی با بیان اینکه علوم انسانی موجود از منظر اسلامی قابل نقد و بررسی است، گفت: قافله حرکت علم با نگاه کلامی، فلسفی، فقهی و اخلاقی اسلامی در مبادی و مبانی و نیز استنتاجهایی که کرده قابل نقد است.
او کاربست علم برای تطبیق و پیاده سازی دین را چهارمین تصویر از علم انسانی اسلامی ارائه شده دانست و گفت: همه علوم با تفاوتهایی که دارد می تواند اسلامی باشد و علم انسانی به ویژه می تواند اسلامی باشد و مطالعات مقارن با اندیشه اسلامی می تواند در آن تثبیت شود و صبغه اسلامی در پنج تئوری ذاتی است.
مدیر حوزه های علمیه عنوان کرد: برای دستیابی به علم انسانی اسلامی نیازمند توسعه و تطوراتی در حوزه علوم اسلامی هستیم و این چیزی است که در قم در طول این سالها دنبال می شده است و گنجینه خوبی هم فراهم شده است که در ارزیابی آن برخی افراط و تفریط کرده اند.
او بر ضرورت تحول در حوزه های تفسیر، فقه، فلسفه و اخلاق تعلیم و تربیت تاکید کرد و گفت: در مدیریت حوزه در دو سال اخیر، در ضمن طرحهای متعدد جدید، بحثی در حوزه فقه معاصر داریم و فکر می کنیم در مسائل جدید، ابواب جدید ناظر به حوزه های علوم انسانی باید در فقه ما پایه ریزی شود.
اعرافی همچنین بیان داشت: در حوزه فلسفه و اندیشه فلسفی هم امتداد فلسفه اسلامی و اندیشه فلسفه کلامی اسلامی باید فنی و تخصصی تنوع یابد و به شکل کنونی جوابگو نیست.
او تصریح کرد: توسعه مرزهای فقه هم در درون ابواب موجود هم در پایه ریزی ابواب نو و یک اجتهاد جامع تمدن ساز باید مدنظر حوزه قرار گیرد.